Sergi Reboredo Manzanares
SERGI REBOREDO;Photography;Sergi Reboredo;Travel photography;travel photographer;photojournalism projects;travel photos;photojournalism photos;travel pictures;prhotojournalism pictures;Sergio Reboredo;reboredo;reboredo photos;reboredo pictures;reboredo fotos;fotos de reboredo;fotografias de reboredo;fotografies de reboredo;fotografo de viajes;fotografias de viaje;fotoperiodismo;ensayos fotoperiodisticos;fotos de fotoperiodismo;fotografias de fotoperiodismo;fotograf de viatges;fotografies de viatges;fotos de viatges;assaigs fotoperiodistics;fotos de assaigs;fotos de fotoperiodisme;fotografies de fotoperiodisme;Barcelona poverty;barcelona poverty photos;barcelona pobreza;amman;amman photos;amman pictures; amman fotos;amman fotografies;jordan;jordan fotos;jordan photos;jordan photografies;jordania;jordania fotos;jordania fotografies;petra;petra photos;petra fotos;petra fotografies;petra pictures;jerash;jerash photos;jerash pictures;jerash fotos;jerash fotografies;dead sea;dead sea photos;dead sea pictures;mar mort;mar muerto;mar mort fotografies;mar muerto fotos;karak;karak photos;karak pictures;karak fotos;karak fotografies;aqaba;aqaba photos;aqaba fotos;aqaba fotografies;wadi rum;wadi rum photos;wadi rum pictures;wadi rum fotos;wadi rum fotografies;cadi;cadi by balloon;cadi photos;cadi fotos;cadi fotografies;cadi pictures;balloon photos;globo fotos;globus fotografies;balloon pictures;cadi en globus;cadi globo fotos;cadi globus fotografies;fallas in Valencia;fallas in valencia photos;fotos fallas valencia;fotografies falles valencia;fallas in valencia pictures;malaysia;malaysia photos;malasia fotos;malaisia fotografies;malaisia fotos;malaysia pictures;kuala lumpur;kuala lumpur photos;kuala lumpur pictures;kuala lumpur fotos;kuala lumpur fotografies;melaka;melaka photos;melaka pictures;melaka fotos;melaka fotografies;penang;penang photos;penang pictures;penang fotos;penang fotografies;langkawi;langkawi photos;langkawi fotos;langkawi fotografies;cameron highlands;cameron highlands photos;cameron highlands pictures;cameron highlands fotos;cameron highlands fotografies;pulau tioman;pulau tioman photos;pulau tioman pictures;pulau tioman fotos;pulau tioman fotografies;kota bharu;kota bharu photos;kota bharu pictures;kota bharu fotos;kota bharu fotografies;taman negara;taman negara photos;taman negara pictures;taman negara fotos;taman negara fotografies;taman negara national park;taman negara national park photos;taman negara national park pictures;taman negara parque nacional;taman negara parque nacional fotos;taman negara parque nacional fotografies;thaipusam;thaipusam photos;thaipusam pictures;thaipusam fotos;thaipusam fotografies;marrakech photos;marrakech;marrakech photos;marrakech pictures;marrakech fotos;marraqueix fotos;marraqueix fotografies;marraqueix;morroco;morroco photos;morroco pictures;marruecos fotos;marroc fotos;marroc fotografies;marruecos;marroc;essaouira;essaouira photos;essaouira pictures;essaouira fotos;essaouira fotografies; tafraoute photos: tafraoute pictures;tafraoute;tafraoute fotos;tafraoute fotografies;djemaa el-fna;djemaa el-fna photos;djemaa el-fna pictures;djemaa el-fna fotos;djemaa el-fna fotografies;kenya;kenya photos;kenya pictures;kenia fotos;kenia fotografies;masai mara photos;masai mara pictures;masai mara; masai mara fotos;masai mara fotografies;kenyan wedding;kenyan wedding photos;kenyan wedding pictures;kenia boda;kenia matrimoni;casament a kenia;fotografies casament kenia;boda kenia fotos;ikutha;ikutha photos;ikutha pictures;ikutha fotos;ikutha fotografies;mutomo;mutomo photos;mutomo pictures;mutomo fotos;mutomo fotografies;kitui;kitui photos;kitui pictures;kitui fotos:kitui fotografies;merida;merida photos;merida pictures;merida fotos;merida fotografies;venezuela;venezuela photos;venezuela pictures;venezuela fotos;venezuela fotografies;merida venezuela;merida venezuela photos;merida venezuela fotos;merida veneçuela fotografies;venezuela;veneçuela;venezuela photos;venezuela pictures;venezuela fotos;veneçuela fotografies;orinoco's delta;orinoco's delta photos;orinoco's delta pictures;delta del orinoco;delta del orinoco fotos;delta de l'orinoco;delta de l'orinoco fotografies;orinoco delta;orinoco delta photos;orinoco delta pictures;mexico;mexico photos;mexico pictures;mexico fotos;mexico fotografies;oaxaca;oaxaca photos;oaxaca pictures;oaxaca fotos;oaxaca fotografies;mejico;mejico photos;mejico pictures;mejico fotos;mejico fotografies;paragliding;paragliding photo;paragliding pictures;paragliding spain;paragliding spain photo;paragliding spain pictures;paragliding spain organya;paragliding spain organya photos;paragliding spain organya pictures;parapent;parapent fotos;parapent fotografies;parapent organya;parapent organya fotos;parapent organya fotografies;fotos de venezuela;fotografias de venezuela;fotografies de veneçuela;fotos de merida;fotografias de merida,fotografies de merida;fotos del delta del orinoco;fotografias del delta del orinoco;fotografies del delta del orinoco;fotos del delta;fotografias del delta;fotografies del delta;tucupita;tucupita photos;tucupita pictures;tucupita fotos;tucupita fotografies;fotos de tucupita;fotografias de tucupita;fotografies de tucupita;los aleros;los aleros photos;los aleros pictures;los aleros fotos;los aleros fotografies;fotos de los aleros;fotografias de los aleros;fotografies de los aleros;los aleros venezuela;los nevados;los nevados photos;los nevados pictures;los nevados fotos;los nevados fotografies;fotos de los nevados;fotografias de los nevados;fotografies de los nevados;orinoco river;orinoco river photo;orinoco river pictures;rio orinoco;rio orinoco fotos;rio orinoco fotografies;fotos del rio orinoco;fotografias del rio orinoco;fotografies del rio orinoco;pico bolivar;pico bolivar photo;pico bolivar pictures;pico bolivar fotos;pico bolivar fotografies;fotos del pico bolivar;fotografias del pico bolivar;fotografies del pico bolivar;fotos de malasia;fotografias de malasia;fotografies de malaisia;fotos de kuala lumpur;fotografias de kuala lumpur;fotografies de kuala lumpur;malaka;malaka photos;malaka pictures;malaka fotos;malaka fotografies;fotos de malaka;fotos de melaka;fotografias de melaka;fotografias de malaka;fotografies de melaka;fotografies de malaka;fotos de penang;fotografias de penang;fotografies de penang;georgetown;georgetown photos;georgetown pictures;georgetown fotos;georgetown fotografies;fotos de georgetown;fotografias de georgetown;fotografies de georgetown;fotos de langkawi;fotografias de langkawi;fotografies de langkawi;fotos de cameron highlands;fotografias de cameron highlands;fotografies de cameron highlands;tanah rata;tanah rata photos;tanah rata pictures;tanah rata fotos;tanah rata fotografies;fotos de tanah rata;fotografias de tanah rata;fotografies de tanah rata;tioman;tioman photos;tioman pictures;tioman fotos;tioman fotografies;fotos de tioman:fotografias de tioman;fotografies de tioman;fotos de pulau tioman;fotografias de pulau tioman;fotografies de pulau tioman;fotos de kota bharu;fotografias de kota bharu;fotografies de kota bharu;fotos de taman negara;fotografias de taman negara;fotografies de taman negara;fotos de marruecos;fotografies de marruecos;fotografies del marroc;fotos de marrakech;fotografias de marrakech;fotografies de marraqueix;fotos de essaouira;fotografies de essaouira;fotografies de essaouira;fotos de tafraoute;fotografias de tafraoute;fotografies de tafraoute;fotos de djemaa el-fna-fotografias de djemaa el-fna;fotografies de djemaa el-fna;plaza djemaa el-fna;fotos de kenia;fotografias de kenia;fotografies de kenia;fotos de masai mara;fotografias de masai mara;fotografies de masai mara;masais;masais photos;masais pictures;masais fotos;masais fotografies;fotos de masais;fotografias de masais;fotografies de masais;fotos de ikutha;fotografias de ikutha;fotografies de ikutha;fotos de kitui;fotografias de kitui;fotografies de kitui;fotos de mutumo;fotografies de mutomo;fotografias de mutomo;sida;sida fotos;sida fotografies;fotos de sida;fotografies de sida;fotografias de sida;aids;aids photos;aids pictures;sida en kenia;aids in kenya;fotos de jordania;fotografias de jordania;fotografies de jordania;fotos de petra;fotografies de petra;fotografias de petra;fotos de aqaba;fotografias de aqaba;fotografies de aqaba;fotos de jerash;fotografias de jerash;fotografies de jerash;fotos de amman;fotografias de amman;fotografies de amman;fotos de wadi rum;fotografies de wadi rum;fotografias de wadi rum;fotos de karak;fotografias de karak;fotografies de karak;fotos del mar muerto;fotos del mar mort;fotografias del mar muerto;fotografies del mar mort;brazil;brazil photos;brazil pictures;brasil;brasil fotos; brasil fotografies;fotos de brasil;fotografias de brasil;fotografies de brasil;morhan;morhan photos;morhan pictures;morhan fotos;morhan fotografies;fotos de morhan;fotografias de morhan;fotografies de morhan;lepra;lepra fotos;lepra fotografias;lepra fotografies;leprosy;leprosy photos;leprosy pictures;leprosy in brazil;lepra en brasil;lepra sao paulo;sao paulo lepra;leprosy sao paulo;sao paulo leprosy;lepra rio de janeiro;rio de janeiro lepra;leprosy rio de janeiro;rio de janeiro leprosy;lepra salvador;salvador lepra;leprosy salvador;salvador leprosy;lepra fortaleza;fortaleza lepra;leprosy fortaleza;fortaleza leprosy;lepra belem;belem lepra;leprosy belem;belem leprosy;leproserias;fotos de leproserias;fotografias de leproserias;fotos de leprosos;Aussatz;BRA;Brasilien;Brazil;Brustoperation;Gesundheit;Hansen-Krankheit;Health;Infektionskrankheit;Itaboraí;Krankheit;Lepra;Medizin;Narbe;Narben;Rio de Janeiro;South America;Suedamerika;breast operation;disease;excolony;illness;infectious disease;leprosy;medicine;scar;select_wea;lepra al brasil;leprosaris;salvador de bahia;lepra salvador de bahia;morhan salvador de bahia;hanseniase;hanseniase photos;hanseniase pictures;hanseniase fotos;hanseniase fotografies;fotos de hanseniase;fotografias de hanseniase;fotografies de hanseniase;alcoholism rehabilitation;alcoholism rehabilitation photos;alcoholism rehabilitation pictures;rehabilitacion de alcoholicos;rehabilitacio d'alchoholics;rehabilitacion de alcoholicos fotos;rehabilitacion de alcoholicos fotografias;fotos de rehabilitacion de alcoholicos;fotografias de rehabilitacion de alcoholicos;rauxa;fotos de raxa, fotografies de rauxa;ong rauxa;alcoholism;alcoholism photos;alcoholism pictures;fotos de alcoholismo;fotos de alcoholicos;barcelona 2004 como mentira;barcelona 2004 com a mentida;barcelona 2004 as a lie;barcelona book photos;photos of barcelona;barcelona photos;fotografias de barcelona;fotografies de barcelona;l'altre barcelona;la otra barcelona;barcelona es mentira;the another barcelone;forum barcelona 2004 mentira;barcelona 2004;barcelona 2004 mentira;fotos barcelona 2004;barcelona 2004 photos;barcelona 2004 pictures;homless in Barcelona;homless photos;homless pictures;sense sostre;sense sostre fotos;sense sostre fotografies;sin techo;fotos sin techo;fotografias de sin techo;fotografies de sense sostre;fotos de sense sostre;fotos de sin techo;las otras glorias;les altres glories;the other glorias;arrels;fotografies a arrels;fotografias en arrels;ong arrels;barcelona european council;barcelona european council photos;barcelona european council pictures;cumbre europea de barcelona;cumbre europea barcelona;cimera europea barcelona;cimera europea a Barcelona;fotos cumbre europea;fotos de la cumbre europea;diagonal mar;diagonal mar fotos;fotos de diagonal mar;expeculacion en barcelona;fotos expeculacion barcelona;barcelona expeculation;drugs;drugs photos;drugs pictures;drogas fotos;fotos de drogas;fotografias de drogas;can tunis photos;can tunis pictures;fotos de can tunis;fotografias de can tunis;fotografies de can tunis;drogas can tunis;gipsy people;gipsy people photos;gipsy people pictures;fotos de gitanos;fotografias de gitanos;fotografies de gitanos;san cosme;san cosme photos;san cosme pictures;fotos de san cosme;fotografias de san cosme;fotografies de san cosme;sant adria de besos;fotos de sant adria de besos;fotografies de sant adria de besos;san adrian del besos;fotos de san adrian del besos;fotografias de san adrian del besos;mossos d'esquadra;squatters;squatters photos;squatters pictures;okupas fotos;okupas fotografies;fotos de okupas;fotografias de okupas;fotografies de okupes;can masdeu;okupas can masdeu;fotos can masdeu;el palomar;fotos del palomar;okupas el palomar;okupas san andres;okupes sant andreu;okupacion;squatters in can masdeu;aokupas de can masdeu;akupes de can masdeu;gipsy people of san cosme;homeless in barcelona;barcelona homless photo;iraq's photos;iraq's pictures;iraq;iraq photos;iraq pictures;irak fotos;irak fotografies;irak fotografias;fotos de irak;fotografias de irak;fotografies d'iraq;fotos de iraq;iraq's post-war;iraq's post-war photos;iraq's post-war pictures;fotos posguerra en irak;fotos posguerra irak;fotos posguerra iraq;fotografias posguerra en irak;fotografias posguerra irak;fotografias posguerra iraq;post-war;post-war photos;post-war pictures;post war;post war photos;post war pictures;post war iraq;post war iraq photos;post war iraq pictures;posguerra;fotos posguerra;fotografias posguerra;fotos de posguerra;fotografias de posguerra;posguerra irak;posguerra irak fotos;posguerra irak fotografias;fotos de posguerra irak;fotografias de posguerra irak;postguerra;postguerra fotos;postguerra fotografies;postguerra iraq;postguerra iraq fotos;postguerra iraq fotografies;fotos de postguerra;fotografies de postguerra iraq;bagdad;bagdad photos;bagdad pictures;bagdad fotos;bagdad fotografies;fotos de bagdad;fotografias de bagdad;fotografies de bagdad;diwaniya;diwaniya photos;diwaniya pictures;diwaniya fotos;diwaniya fotografies;fotos de diwaniya;fotografias de diwaniya;fotografies de diwaniya;soldados españoles;soldados españoles foto;soldados españoles fotografias;fotos de soldados españoles;fotografias de soldados españoles;soldados diwaniya;soldados diwaniya fotos;fotos soldados españoles diwaniya;soldados españoles irak;fotos soldados españoles irak;pollution;pollution photos;pollution pictures;pollution spain;pollution tarragona;contaminacion atmosferica;contaminacion admosferica fotos;fotos de contaminacion admosferica;fotografias de contaminacion admosferica;fotos contaminacion;contaminació;fotos contaminació;fotografies de contaminació; fotos de contaminació;contaminació admosferica;fotos contaminacion admosferica;Reportage;reportaje;Portraits;retrats;retratos;Campaign photography;Iraq;Barcelona 2004 as a lie;spanish photography;pictures;prints;photography service;Barcelona photos;pics;pictures;musica y danza;music and dance;music and dance iraq;music and dance photos;music and dance pictures;musica y danza fotos; musica y danza fotografias;fotos de musica y danza;fotografias de musica y danza;atentado terrorista;fotos de atentado terrorista;fotografias de atentados terroristas;coche bomba;coche bomba iraq;fotos de coche bomba;fotografias de coche bomba;museo bagdad;bagdad museum;bagdad museum photos;bagdad museum pictures;fotos del museo bagdad;fotografies del museu de bagdad;fotografias del museo de bagdad;niños;niños iraquies;fotos niños;fotos niños iraquies;fotografia niños;iraquies;fotos iraquies;irak people photos;colegios irak;detenciones;fotos detenciones;fotos detenciones irak;fotos de detenciones;refujiados;fotos de refujiados;fotografias de refujiados;refujiados kurdos;fotos de kurdos;fotografias de kurdos;posguerra irak;guerra de irak;guerra de iraq;reconstruccion irak;reconstruccion irak fotos;iraq reconstruction;iraq reconstruction photos;iraq reconstruction pictures;fotos reconstruccion irak;drug addictions;drug addictions photos;drug addictions pictures;drogadiccion;fotos de drogadiccion;fotografias de drogadiccion;pincharse;fotos pinchandose;fotografias pinchandose;droga intravenosa;droga por vía parenteral;droga parenteral;fotos droga parenteral;speed-ball;speed ball;drug speed ball;drug speed-ball;speedball;drug speedball;speed ball photos;speed-ball photos;speedball photos;speed ball pictures;speed-ball pictures;speedball pictures;fotos speed ball;fotos de speed ball;fotografias de speed ball;fotos speedball;fotografias de speedball;fotos de speedball;fotografies de speedball;fotos de speed-ball;fotografias de speed-ball;voluntarios;fotos de voluntarios;fotografias de voluntarios;msf;msf can tunis;fotos msf;fotografias de msf;fotografies de msf;fotos de msf en can tunis;msf can tunis;fotos msf can tunis;can tunis msf;sobredosis;fotos de sobredosis;fotografias de sobredosis;overdose;overdose photos;overdose pictures;drug overdose;drug overdose photos;drug overdose pictures;prostitucion;fotos de prostitucion;fotografias de prostitucion;prostitucion barcelona;droga y prostitucion;ratas;pobreza y ratas;can tunis ratas;vivir con ratas;mordiscos de rata;fotos ratas;fotos de ratas;fotografias de ratas;ratas en barcelona;soledad;fotos de soledad;fotografias de soledad;barcelona postolimpica;barcelona postolimpica fotos;fotos de barcelona postolimpica;fotografias de barcelona postolimpica;fotografies de barcelona postolimpica;post olympic;post olympic photos;post olympic pictures;post olympic barcelona;post-olympic;post-olympic photos;post-olympic pictures;post-olympic barcelona;post-olympic barcelone;carpa venopuncion;fotos de carpa venopuncion;fotografias de carpa de venopuncion;venopuncion higienica;venopuncion;carpa venopuncion can tunis;supermercado de la droga;mercado de la droga;droga barcelona;drugs in barcelona;la fuerza esta en ti;fumar plata;fotos fumando plata;fotografias fumando plata;jeringuillas usadas;fotos jeringuillas usadas;pincharse en el cuello;barcelona marginal;barcelona y droga;barcelona and drugs;barcelona inhumana;fotos barcelona inhumana;vivir cajeros automaticos;vivir dentro de cajeros automaticos;dormir cajeros automaticos;fotos sin techo cajeros automaticos;malvivir barcelona;malviviendo en barcelona;pedir en las calles;pedir en la calles de barcelona;ciutat vella;ciutat vella photos;ciutat vella pictures;ciutat vella fotos;ciutat vella fotografias;ciutat vella fotografies;fotos de ciutat vella;fotografias de ciutat vella;fotografies de ciutat vella;rabal;rabal barcelona;rabal barcelona sin techo;rabal photos;rabal barcelona photos;rabal pictures;rabal barcelona pictures;rabal fotos;rabal barcelona fotos;rabal fotografias;rabal barcelona fotografias;rabal fotografies;rabal barcelona fotografies;barrio chino;barrio chino fotos;barrio chino barcelona;barrio chino barcelona fotos;barrio chino fotografias;barrio chino barcelona fotografias;barri xino;barri xino barcelona;barri xino fotos;barri xino fotografies;fotos del rabal;fotos del rabal barcelona;fotos del barri xino;fotografias del rabal;fotografias del rabal barcelona;fotografies del rabal;fotografies del barri xino;sin techo animales de compañia;barcelona es la millor botiga del mon;barcelona mejor tienda del mundo;arquitectura efimera barcelona;absentismo escolar;absentismo escolar barcelona;absentismo escolar el prat;absentismo escolar san cosme;desnutrucion barcelona;desnutrition europe;desnutrition;desnutrition spain;desnutrition barcelona;desnutrition photos;desnutrition pictures;fotos de desnutricion;fotografias de desnutricion;desnutricion en barcelona;san cosme aereopuerto;barrio de san cosme;san cosme barcelone;gitanos y pallos;san cosme el prat;san cosme el prat de llobregat;gitanos barcelona;gitanos barcelona fotos;gitanos barcelona fotografias;gitanos barcelona fotografies;gipsy people barcelona;gipsy people spain;gipsy people spain photos;gipsy people spain pictures;barcelona gipsy;escorpion del prat;boxeo;fotos de boxeo;fotografias de boxeo;fotografies de boxa;boxa;fotos boxa;parroquia san cosme;parroco san cosme;mercat del baix llobregat;mercadillo;caritas;entrega de pisos;entrega pisos san cosme;801 viviendas;801 viviendas san cosme;801 viviendas el prat;edificios ruinosos;edificios en ruinas;materno infantil;monaguillos;iglesia el prat de llobregat;camello petra;foto camello petra;tumbas reales petra;fotos de tumbas reales;beduino;fotos de beduinos;fotografias de beduinos;tumba corintia petra;tumba palacio petra;fotos tumbas;fotos tumbas petra;fotografias tumbas;fotografias tumbas petra;teatro romano;teatro romano petra;el tesoro petra;al-khazneh;al-khazneh photo;al-khazneh pictures;al-khazneh foto;al-khazneh fotografia;al-khazneh fotografies;fotos de al-khazneh;fotografias de al-khazneh;el tesoro petra;fotos del tesoro petra;fotografias del tesoro petra;beduinos en burro;beduinos te;te beduino;fotos bedinos te;siq;siq photos;siq pictures;siq fotos;siq fotografias;siq fotografies;fotos del siq;fotografies del siq;siq petra photos;siq petra pictures;fotos siq petra;fotografias siq petra;fotografies siq petra;fotos del siq petra;botellas rellenas de arena;desierto petra jordania;jordania petra siq;guias beduinos;guias petra;guias beduinos jordania;niños beduinos;mujeres beduinas;bedouin women;bedouin women photos;bedouin women pictures;bedouin children;bedouin children photos;bedouin children pictures;bedouin people;bedouin people photos;bedouin pictures;lagarto azul;lagarto azul fotos;fotos lagarto azul;lagarto azul petra;lagarto azul jordania;fotos medios de transporte;fotografias medios de tansporte;camellos en petra;fotos camellos petra;romaticismo en petra;petra romantico;turismo jordania;turismo petra;turistas petra;vendedores de piedras;vender piedras;piedras petra;ibrahim burckhardt;royal tombs;royal tombs photos;royal pictures;royal tombs petra;royal tombs petra photos;royal tombs petra pictures;djinn blocks;as-siq;djinn blocks petra;as-siq petra;obelisk tomb petra;bab as-siq triclinium petra;treasury petra;treasury petra photos;treasury petra pictures;al-khazneh;al-khazneh photos;al-khazneh pictures;street of facades;street of facades petra;corinthian tomb petra;palace tomb petra;colonnaded street petra;great temple petra;qasr al-bint petra;al-habis petra;monastery petra;monastery petra photos;monastery petra pictures;nabataean museum petra;petra by night;snake monument petra;umm al-biyara petra;horse donkey camel;horse donkey camel photos;horse donkey camel pictures;jebel haroun;jebel haroun photos;jebel haroun pictures;teatro romano amman;teatro romano amman fotos;teatro romano amman fotografias;fotos del teatro romano de amman;restos arqueologicos jordania;ciudades amman jordania;fotos ciudades amman jordania;mujeres jordanas;fotos mujeres jordanas;fotografias mujeres jordanas;fotos rostros jordanos;raghadan bus;raghadan bus photos;raghadan bus pictures;raghadan bus station;raghadan bus amman;arab league amman;nargila;nargila photos;nargila pictures;nargila amman;nargila amman photos;nargila amman pictures;fotos de nargila;fumar nargila;fumar nargila amman;estacion bus raghadan amnman;vendedor te;gastronomia amman;gastronomia jordania;mc donald's amman;mc donald amman;desierto de wadi rum;fotos del desierto de wadi rum;montañas de wadi rum;excursiones 4x4 wadi rum;mosaico de zebus;mosaico de zebus fotos;mosaico de zebus monte nebo;fotos monte nebo;fotografias del monte nebo;fotografies del monte nebo;monte nebo photos;monte nebo pictures;ruinas de umm qais;fotos ruinas de umm qais;fotografias ruinas de umm qai;umm qais photos;umm qais pictures;castillo de ar-rabad;fotos castillo de ar-rabad;ar-rabad ajlun;ar-rabad ajlun photos;ar-rabad ajlun pictures;madaba;madaba photos;madaba pictures;fotos de madaba;fotografias de madaba;fotografies de madaba;iglesia st george madaba;cado maximus jerash;cado maximus jerash photos;cado maximus jerash pictures;fotos del cado maximus jerash;fotografias del cado maximus jerash;templo de artemis jerash;fotos del templo de artemis;fotografias del templo de artemis;artemis;artemis jordan;artemis jordan photos;artemis jordan pictures;terapia barro piel;foto terapia barro piel;barro piel mar muerto;moises monte nebo;moises monte nebo photos;moises monte nebo pictures;fotos moises monte nebo;fotografias moises monte nebo;glass boat;glass boat photos;glass boat pictures;glass boat aqaba;glass boat aqaba photos;glass boat aqaba pictures;mar rojo;mar rojo fotos;mar rojo fotografias;fotos del mar rojo;fotografias del mar rojo;fotografies del mar roig;mar rojo aqaba;fotos del mar rojo aqaba;fotografias mar rojo aqaba;peces corales mar rojo;fotos peces corales mar rojo;fotografias peces corales mar rojo;snorkeling red sea;snorkeling red sea photos;snorkeling red sea pictures;playas mar rojo;fotos playas mar rojo;fotografias playas mar rojo;la casa enkantada;la casa encantada;movimiento okupa;fotos del moviento okupa;fotografias del movimiento okupa;okupa y resiste;hospital de sant pau;patronato del ayuntamiento barcelona sant pau;okupacion;fotos de okupacion;fotografias de okupacion;water clos;water clos fotos;fotografias water clos;no podreu desallotjar els nostres somnis;desalojo;desalojo pacifico;fotos desalojo;fotografias desalojo;fotos desalojo pacifico;fotografias desalojo pacifico;desalojo sin resistencia;fotos desalojo sin resisitencia;fotografias desalojo sin resistencia;rovira i virgili barcelona;calle rovira i virgili;okupacion y expeculacion;okupacio expeculacio;okupacion expeculacion;okupacio expeculacio;expeculacio barcelona;expeculacion barcelona;expeculacio collserola;expeculacio barcelona fotos;expeculacion barcelona fotos;expeculacio collserola fotos;expeculacio barcelona fotografias;expeculacion barcelona fotografias;expeculacio collserola fotografias;barcelona derechos humanos;human right;human right barcelona;human right barcelona fotos;forum de las costuras;forum 2004 fracaso;fracaso del forum;forum de las culturas fracaso;barcelona compromiso etico social y medioambiental;barcelona codigo de conducta;barcelona valores democraticos;francesc narvaez cinico desaloja sin techo;barcelona responsabilidad social;barcelona fotos esquinas;barcelona ciudades esquinas;barcelona derechos y libertades individuales;que dios nos acompañe;barcelona fomento dialogo interreligioso;barcelona fotos voces;barcelona desarrollo intelectural;barcelona talleres del puerto;barcelona exclusion;barcelona exclusion photos;barcelona exclusion pictures;barcelona exclusion fotos;barcelona exclusion fotografias;barcelona exclusio fotografies;fotos de barcelona exclusion;fotografies de barcelona exclusio;barcelona social exclusion;barcelona social exclusion photos;barcelona social exclusion pictures;fotos de barcelona exclusion social;fotografias de barcelona exclusion social;fotos de exclusio social a barcelona;fotografies de barcelona exclusio social;barcelona respeto por todas las etnias;barcelona diagonal mar;barcelona acontecimiento plurilingue;barcelona acontecimiento multicultural;vendedores plaza las glorias;fotos de vendedores plaza las glorias;mercado del clot;fotos del mercado del clot;fotografias mercado del clot;policia vendedores ilegales;la mina sant adria de besos;barcelona atencion colectivos vulnerables;plan cerda;barcelona plan cerda;carita de agua de mar;rumanos en barcelona;fotos rumanos;fotos rumanos barcelona;fotografias rumanos barcelona;fotografias rumanos;fotos portugueses barcelona;fotografias portugueses barcelona;portugueses barcelona;barcelona diversidad cultural;barcelona arquitectura industrial;sostenibilidad barcelona;barcelona no sostenible;barcelona 22@;fotos de barcelona 22@;fotografias de barcelona 22@;plan 22@ barcelona;22@ photos;22@ pictures;22@ barcelona;22@ barcelona photos;22@ barcelona pictures;barcelona desarrollo insostenible;barcelona sillicon valley;barcelona sillicon valley photos;barcelona sillicon valley pictures;barcelona sillicon valley fotos;barcelona sillicon valley fotografias;barcelona sillicon valley fotografies;barcelona defensa de la biodiversidad;caño pedernales;fotos del caño pedernales;fotografias del caño pedernales;curiara;fotos de curiaras;fotografias de curiaras;curiaras waraos;pepeina;pepeina photos;pepeina pictures;fotos de pepeina;fotografias de pepeina;pepeina fotos;pepeina fotografies;pepeina waraos curirara;indigenas waraos;fotos indigenas waraos;fotografias indigenas waraos;indios waraos;indios waraos fotos;indios waraos fotografias;fotos de indios waraos;fotografias de indios waraos;warao indians;warao indians photos;warao indians pictures;waraos venezuela;waraos venezuela photos;waraos venezuela pictures;waraos venezuela fotos;waraos venezuela fotografias;waraos veneçuela fotografies;fotos de waraos venezuela;guacamayos venezuela;guacamayos venezuela photos;guacamayos venezuela pictures;fotos de guacamayos venezuela;fotografias de guacamayos venezuela;cazador de guacamayos venezuela;fotos cazador guacamayos;niños waraos;fotos de niños waraos;fotografias de niños waraos;palmito;palmito waraos;food palmito waraos;comida waraos palmito;arepas;arepas palmito waraos;fotos arepas palmito waraos;cocinar arepas palmito waraos;palma de moriche;palma de moriche venezuela;palma de moriche waraos;palma de moriche photos;palma de moriche pictures;palafito;palafito photos;palafito pictures;fotos de palafitos;fotografias de palafitos;palafitos waraos;palafitos waraos photos;palafitos waraos pictures;palafitos waraos fotos;palafitos waraos fotografias;fotos de palafitos waraos;fotografias de palafitos waraos;palafitos waraos viviendas;manati venezuela;manati orinoco;indios rio orinoco;foto indios rio orinoco;fotografias de indios rio orinoco;indians orinoco river;indians orinoco river photos;indians orinoco river pictures;indians waraos orinoco river venezuela;indios waraos rio orinoco venezuela;rio orinoco;fotos del rio orinoco;fotografias del rio orinoco;fotografies del riu orinoco;fotos de indigenas;fotografias de indigenas;the lower orinoco;the lower orinoco photos;the lower orinoco pictures;frailejon;frailejon photos;frailejon pictures;fotos de frailejon;fotografias de frailejon;frailejon merida venezuela;frailejon fotos;frailejon fotografias;papapente tierra negra;fotos de parapente tierra negra;fotografias de parapente tierra negra;parapente merida venzuela;fotos de parapente merida venezuela;fotos tandem parapente tierra negra merida;telesferico barinitas merida venezuela;fotos del telesferico barinitas merida venezuela;fotografias del telesferico barinitas merida venezuela;montaña barinitas merida venezuela;fotos montaña barinitas merida venezuela;fotografias montaña barinitas merida venezuela;loma redonda pico espejo merida venezuela;fotos de loma redonda pico espejo merida venezuela;fotografias de loma redonda pico espejo merida venezuela;los nevados merida;los nevados merida photos;los nevados merida pictures;fotos de los nevados merida;los nevados merida venezuela;fotos de los nevados merida venezuela;busto de simon bolibar;foto de simon bolibar;simon bolibar photos;simon bolibar pictures;cementerio los nevados merida venezuela;mercado principal merida venezuela;carlos flores merida venezuela;parque tematico los aleros merida venezuela;fotos de los aleros merida;fotografias de los aleros merida;merida pueblo andino;fotos de merida pueblo andino;fotografias de merida pueblo andino;artesania andina merida venezuela;iglesia andina merida venezuela;tojotos merida venezuela;condor andino;Andean Condor;Andean Condor photos;Andean Condor pictures;fotos del condor andino;fotografias del condor andino;condor andino pico el aguila;fotos del condor andino pico el aguila;fotografias del condor andino pico el aguila;condor andino merida venezuela;fotos del condor andino merida venezuela;fotografias del condor andino merida venezuela;laguna mucubaji;laguna negra;laguna victoria;fotos laguna mucubaji laguna negra laguna victoria merida venezuela;paragliding flight merida venezuela;paragliding flight merida venezuela photos;paragliding flight merida venezuela pictures;pico bolivar;pico bolivar photos;pico bolivar picures;fotos del pico bolivar venezuela;fotografias del pico bolivar venezuela;pico bolivar merida venezuela photos;pico bolivar merida venezuela pictures;globo aerostatico;fotos de globos aerostaticos;fotografias de globos aerostaticos;parque natural cadi moixero;fotos del parque natural cadi moixero;fotografias del parque natural cadi moixero;cadi moixero photos;cadi moixero pictures;bellver de cerdaña;bellver de cerdaña photos;bellver de cerdaña pictures;bellver de cerdaña fotos;bellver de cerdaña fotografias;fotos de bellver de cerdaña;fotografies de bellver de cerdaña;fotografias de bellver de cerdaña;sobrevolar cerdanya;sobrevolar cerdaña;meranges;meranges photos;meranges pictures;fotos de meranges;fotografies de meranges;fotografias de meranges;puigpedros;puigpedros photos;puigpedros pictures;fotos del puigpedros;fotografias del puigpedros;fotografies del puigpedros;pla del pi cerdanya;fotos del pla del pi cerdanya;zona de prats cerdanya;fotos de la zona de prats cerdanya;prados de sanavastre;fotos de prados de sanavastre;fotografias del prado de sanavastre;sierra del cadi;fotos de la sierra del cadi;fotografias de la sierra del cadi;kon-tiki;kon-tiki globus;kontiki;fotos globo kon-tiki;fotos globo kontiki;kontiki photos;kon-tiki photos;kon-tiki pictures;kontiki pictures;sobrevolar la cerdanya en globo;sobrevolar la cerdanya en globus;plaza del pilar fallas valencia;plaza del pilar fallas valencia photos;plaza del pilar fallas valencia pictures;fotos de la plaza del pilar fallas valencia;fotografias de la plaza del pilar fallas valencia;valencia spain fallas photos;valencia spain fallas pictures;valencia fiesta fallas;fotos valencia fiesta fallas;fotografias valencia fiesta fallas;fallas party valencia spain;fallas party valencia spain photos;fallas party valencia spain pictures;Fallas Fire Festival;Fallas Fire Festival photos; Fallas Fire Festival pictures;las fallas the fiesta of spain;las fallas the fiesta of spain photos;las fallas the fiesta of spain pictures;the fallas fiesta valencia;the fallas fiesta valencia photos;the fallas fiesta valencia pictures;danzas masais;danzas masasi fotos;danzas masais fotografias;fotos de danzas masais;masai dances;masai dances photos;masai dances pictures;retatos masais;masais portrait;masais portrait photos;masais portrait pictures;masais masai mara;masais masai mara photos;masais masai mara pictures;fotos de masais en masai mara;fotografias de masais en masai mara;fotografies dels masais a masai mara;manyatta masai;manyatta masai photos;manyatta masai pictures;fotos de manyatta masaai;fotografias de manyatta masai;masais kenia;fotos de masais en kenia;masais kenya;fotografias de masais en kenia;masais kenya photos;masais kenya pictures;jirafas masai;jirafas masai photos;jirafas masai pictures;fotos de jirafas masai;fotografias de jirafas masai;tippelskirchi;tippelskirchi photos;tippelskirchi pictures;fotos de tippelskirchi;fotografias de tippelskirchi;fotos de gacelas y bufalos africanos;fotografias de gacelas y bufalos africanos;Masai Mara National Park;Masai Mara National Park photos;Masai Mara National Park pictures;jepps masai mara;jepps masai mara photos;jepps masai mara pictures;fotos de jepps en masai mara;fotografias de jepps en masai mara;cebras de burchell;fotos de cebras de burchell;fotografias de cebras de burchell;equus burchelli photos;equus burchelli pictures;cebras antilopes masai mara;fotos de cebras y antilopes en masai mara;fotografias de cebras y antilopes en masai mara;elefantes africanos masai mara;fotos de elefantes africanos en masai mara;fotografias de elefantes africanos en masai mara;loxodonta africana;loxodonta africana masai mara;loxodonta africana photos;loxodonta africana masai mara photos;loxodonta africana pictures;loxodonta africana masai mara pictures;guepardo masai mara;fotos del guepardo masai mara;fotografias del guepardo masai mara;acinonyx jubatus photos masai mara;acinonyx jubatus pictures masai mara;topis;topis masai mara;topis masai mara photos;topis masai mara pictures;topis masai mara fotos;fotos de topis en masai mara;fotografias de topis en masai mara;damaliscus lanatus masai mara;damaliscus lanatus masai mara photos;damaliscus lanatus masai mara pictures;fotos de damaliscus lanatus masai mara;fotografias de damaliscus lanatus masai mara;gacelas impala masai mara;fotos de gacelas impalas masai mara;bufalo africano;fotos del bufalo africano;fotografias del bufalo africano;syncerus caffer;syncerus caffer photos;syncerus caffer pictures;fotos del syncerus caffer;fotografias del syncerus caffer;fotos de leones masai mara;fotografias de leones en masai mara;panthera leo masai mara;panthera leo masai mara photos;panthera leo masai mara pictures;fotos de avestruces masai mara;fotografias de avestruces masai mara;fotos de avestruz masai mara;fotografias de avestruz masai mara;struthio camelus;struthio camelus photos;struthio camelus pictures;fotos de struthio camelus;fotografias de struthio camelus;cebras impalas masai mara;fotos de cebras impalas masai mara;fotografias cebras impalas masai mara;aeropuerto masai mara;fotos del aeropuerto masai mara;fotografias del aeropuerto masai mara;masai mara airport;masai mara airport photos;masai mara airport pictures;let's talk;home care kenya;vih kenia;fotos kenia portadores vih;fotografias kenia portadores vih;africa 30 millones de niños afectados por el VIH;africa aids photos;africa aids pictures;africa falta de antiretrovirales;iglesia catolica kenia;africa vih sida;je una yako;je una yako photos;je una yako pictures;kenia 890.000 niños huerfanos sida;segun datos de unicef entre 1990 y 1999 un 27% de la poblacion de kenia vivia con menos de un dolar por dia;en el 2001 el grupo de defensa de los derechos humanos human right watch acuso a kenia de abandonar a millones de niños huerfanos por el sida;enfermo malaria;seropositivo;niños portadores de VIH;kenia mortalidad infantil 115 niños y niñas por cada 1000;photos aids in kenya;picatures aids in kenya;photos aids in africa;pictures aids in africa;aids vih kitui kenya africa;ca l'aranyo;fotos de ca l'aranyo;fotografias de ca l'aranyo;barcelona pueblo nuevo expropiado;nature photography;fotografia de naturaleza;fotografia de la naturaleza;wildlife photography;animal photography;fotografia de animales;stock photography;picture library;photography;agencia fotografica;fotografiar la naturaleza;cobijo fabrica pueblo nuevo;fotografias fabrica indigentes pueblo nuevo;fotos indigentes;fotografias indigentes;fotos fabrica indigentes pueblo nuevo barcelona;sense sostre poble nou;sin techo pueblo nuevo barcelona;indigentes en barcelona;ayuntamiento de barcelona no ayuda indigentes;francesc narvaez echa fuera indigentes pueblo nuevo;francesc narvaez fa fora sense sostre poble nou;contra la barcelona dels grans edificis;l'ajuntament de barcelona no cuida igual a tots els ciudadans;Media docena de personas malviven todavía en Ca l'Arañó;manchester catalan;hospital dom rodrigo jose de menezes;lepra hospital dom rodrigo jose de menezes;hanseniase hospital dom rodrigo jose de menezes;hospital dom rodrigo jose de menezes salvador bahia brasil;lepra colonia de prata para;hanseniase colonia de prata para;fotos hanseniase mal de hansen;lepra colonia de itaborai rio de janeiro;hanseniase colonia de itaborai rio de janeiro;abrigos dom rodrigo de menezes;lepra colonia de maracanau;hanseniase colonia de maracanau;lepra marituba para;hanseniase marituba para;abrigos colonia de prata para;lepra colonia antonio dioco ceara;hanseniase antonio dioco ceara;brasil segundo pais en el mundo en casos de lepra;hanseniase tem cura;People Affected by Hanseniasis (Leprosy);President Lula wants to eliminate leprosy from Brazil by 2005;torre menara kuala lumpur;foto de la torre menara kuala lumpur;fotografia de la torre menara kuala lumpur;menara tower;menara tower photos;menara tower pictures;klcity center kuala lumpur;klcity center kuala lumpur photos;klcity center kuala lumpur pictures;mercado central kota bharu kelantan;fotos del mercado central kota bharu kelantan;fotografias del mercado central kota bharu kelantan;central market kota bharu kelantan photos;central market kota bharu kelantan pictures;templo wat machimmaram tumpat kelantan;wat machimmaram tumpat kelantan photos;wat machimmaram tumpat kelantan pictures;fotos isla de langkawi;langkawi island photos;langkawi island pictures;trishaw ride;trishaw ride photos;trishaw ride pictures;trishaw ride malaisia;trishaw ride malaisia photos;trishaw ride malaisia pictures;foto fortaleza a famosa melaka;a famosa melaka photos;a famosa melaka pictures;fotos de las torres petronas;fotografias de las torres petronas;petronas towers photos;petronas towers photos pictures;te sungai palas brinchang cameron highlands;te sungai palas photos;te sungai palas pictures;brinchang;brinchang photos;brinchang pictures;te blue valley cameron highlands;te blue valley photos;te blue valley pictures;sri dhurkkai;sri dhurkkai photos;sri dhurkkai pictures;sri mariamman temple penang;sri mariamman temple photos;sri mariamman temple pictures;fotos de templo hindu;fotografias de templos hindues;festival hindu thaipusam brinchang cameron highlands;festival hindu thaipusam photos;festival hindu thaipusam pictures;mezquita kampung kling;kuan yin teng temple;kuan yin teng temple photos;kuan yin teng temple pictures;cheng hoon teng temple melaka;cheng hoon teng photos;cheng hoon teng pictures;chinatown melaka;chinatown melaka photos;chinatown melaka pictures;wat machimmaram tumpat kelantan;kek lok si temple penang;kek lok si photos;kek lok si pictures;wat phothivihan kota bharu;wat phothivihan photos;wat phothivihan pictures;playa tengah isla de langkawi;tengah beach langkawi island;tengah beach photos;tengah beach pictures;playa de cenang isla de langkawi;cenang beach langkawi island;cenang beach photos;cenang beach pictures;playa de juara isla de tioman;juara beach tioman island;juara beach photos;juara beach islands;dataran lang langkawi;dataran lang photos;dataran lang pictures;playa de kok isla de langkawi;kok beach langkawi island;kok beach photos;kok beach pictures;orang asli;tribu orang asli;fotos de orang asli,fotografias de los orang asli;orang asli photos;orang asli pictures;poblado batek orang asli taman negara;batek photos;batek pictures;taman negara photos;taman negara pictures;rio tembeling;tembeling river;tembeling river photos;negritos batek orang asli;tren de la jungla linea kota bharu gemas;travesia jungla desde tekek hasta juara isla de tioman;retrato mujer marroqui;fotos mujeres marroquies;woman morroco photos;encantador de serpientes;tatuajes de henna;fotos de tatuajes de henna;fotografias de tatuajes de henna;place prince moulay hassan essaouira;place prince moulay hassan essaouira photos;place prince moulay hassan essaouira pictures;fortaleza la ile de magador essaouira;la ile de magador photos;la ile de magador pictures;agard oudad tafraoute;jean veran tafraoute photos;jean veran tafraoute pictures;fotos de rocas de jean veran tafraoute;proceso de teñir la piel tenerias;marruecos tenerias;fotos de tenerias de marruecos;fotografias de tenerias de marruecos;la maison touareg;la maison touareg photo;la maison touareg photographie;zoco de los herreros marrakech;danza bereber;bereber dances;bereber dances photos;bereber dances pictures;dentista ambulante marruecos fotos;zoco de las especies essaouira;vendedor de agua marrakech;foto vendedor agua marrakech;foto venderor de agua marruecos;fotografias vendedor agua marrakech;qessabin;koutoubia;qessabin photo;koutoubia photo;escuela de parapente organya;fotos de escuela de parapente organya;fotografias de escuela de parapente organya;foto ruta de los dolmenes organya;dolmen del moli de fava organya;montaña de santa fe organya;el vilar organya;fotos casco antiguo organya;fotografias casco antiguo organya;organya lerida photos;organya lleida photos;organya lerida pictures;organya lleida pictures;paraglading spain photos;paraglading spain pictures;san bartolo coyotepec;san bartolo coyotepec photos;san bartolo coyotepec pictures;fotos de san bartolo coyotepec;fotografias de san bartolo coyotepec;san bartolo coyotepec fotos;santa maria atzompa;santa maria atzompa photos;santa maria atzompa pictures;fotos de santa maria atzompa;fotografias de santa maria atzompa;mercado benito juarez oaxaca mexico;monte alban oaxaca;monte alban photos;monte alban pictures;fotos de monte alban oaxaca;fotografias de monte alban oaxaca;zocalo ciudad de oaxaca;zocalo ciudad de oaxaca photos;zocalo ciudad de oaxaca pictures;fotos de zocalo ciudad de oaxaca;fotografias de zocalo ciudad de oaxaca;fotos de la zona arqueologica de monte alban;fotografias de la zona arqueologica de monte alban;fotos de la zona arqueologica de monte mitla;fotografias de de la zona arqueologica de mitla;mitla photos;mitla pictures;portafolio fotografia foto digital fotografia artistica historia blanco y negro publicidad;publicación del libro Barcelona 2004 como mentira junto al escritor Manuel Trallero para la editorial Belacqua de Ediciones que versa sobre la problemática social en Barcelona;Curso General de Fotografía en el Institut d´Estudis Fotogràfics de Catalunya;integrante de la Agencia Alemana Das Fotoarchiv;Cobertura del conflicto de Irak para la Agencia EFE;Publicación de reportajes en el diario La Vanguardia;Nomination Award en el Premio Internacional Humanity Photo Award de la UNESCO por el reportaje Catholic Wedding in Kenyan Rural Area Beijing;Finalista Premio Internacional de Fotografía Digital Gabriel Cualladó del Institut Valencia d’Art Modern (IVAM) con la obra La mirada de los desheredados;II Premio de Fotografía Ciudad de Benicarló dedicado al tema Un mundo solidario con la obra Lepra en Brasil;Premio Ciudad de Denia a la 2ª Mejor Colección por la obra Kenia (Tema: SIDA en Kenia);1er. Premio Todos somos diferentes (Tema: Lepra en Brasil). Fundación Derechos Civiles. Madrid;Becado en el V Encuentro Internacional de Fotoperiodismo celebrado durante la Semana Negra de Gijón; La Magia Blanca del speedball en Barcelona , en el Institut d’Estudis Fotogràfics de Catalunya; La Magia Blanca del speedball en Barcelona , en el centro cívico LA FARINERA DEL CLOT; Les drogués de Barcelone dentro del Imag´in´off en Perpignan;Exposición virtual Premio Internacional de Fotografía Digital Gabriel Cualladó de l’Institut Valencia d’Art Modern (IVAM), con la obra La mirada de los desheredados ;VII Premio Internacional de Fotografía Humanitaria Luis Valtueña, organizado por Médicos del Mundo, con la obra Lepra en Brasil . En La Casa Encendida (Madrid);SONIMAG 2003 Selección . (Barcelona);Miembro de la Unión de Profesionales de la Imagen y la Fotografía de Cataluña (UPIFC) >;La lepra es una de esas enfermedades olvidadas que sigue presente en muchos países del mundo. Brasil es el segundo en número de casos de lepra, después de la India. Sólo allí se detectan 40.000 nuevos cada año. Tiene cura y su tratamiento es gratuito. Sin embargo, su estigma obstaculiza su detección precoz, su tratamiento y, sobretodo, la normal convivencia de las personas que la padecen que, de una forma u otra, se han visto obligadas al aislamiento y abandono de la sociedad. A pesar de que a finales de los 80 las llamadas leproserías abrieron sus puertas, muchos de sus internos se quedaron al no tener ni hogar ni familia que les pudiera atender Tuve la oportunidad de visitar y conocer la vida de algunas de estas personas en diferentes regiones de Brasil: Rio de Janeiro, Salvador de Bahia, Pará, Ceará, Sao Paulo, de la mano de personas que defienden los derechos de aquellas afectadas por la lepra;La lepra és una d’aquelles malalties oblidades que segueixen presents a molts països del món. Brasil és el segon en nombre de casos de lepra, després de la Índia. Només allà es detecten 40.000 nous cada any. Té cura i el seu tractament és gratuït. Malgrat això, el seu estigma obstaculitza la seva detecció precoç, el seu tractament i, sobretot, la normal convivència de les persones que la pateixen que, d’una o altra manera, s’han vist obligades a l’aïllament i l’abandonament de la societat. Tot i que a finals dels 80 les anomenades leproseries van obrir les seves portes, molts dels seus interns es van quedar sense llar ni família que els pogués acollir Vaig tenir l’oportunitat de visitar i conèixer la vida d’alguna d’aquestes persones a diferents regions de Brasil: Rio de Janeiro, Salvador de Bahia, Ceará, Sao Paulo, de la mà de persones que defensen els drets d’aquelles afectades per la lepra;Leprosy is one of those Neglected Diseases that remains at the present time through many countries around the world. Brazil is the second one in number of cases of leprosy, after India. Only there 40.000 new cases are detected every year. It has remedy, and its treatment is free of charge. But its stigma gets in the way of its early detection, his treatment and, above all, the normal coexistence of the people who suffer of it that, in some way, have been obliged to the isolation and carelessness of the society. Although at the end of the 80’s the named leprosaria’s opened their doors, many of the interns run out of neither a home nor a family that could take in. I had the chance to visit and to know about the life of these people through different regions of Brazil: Rio de Janeiro, Salvador de Bahia, Ceará, Sao Paulo, walking hand in hand by people who defend the rights of those who are affected by leprosy;O Brasil é reconhecido internacionalmente por ser o primeiro país a oferecer tratamento gratuito a portadores de HIV.Também é o país que ocupa a segunda posição no ranking mundial de hanseníase, perdendo apenas para a Ìndia, uma das nações mais miseráveis do mundo.Mas, ao contrário da Aids, a hanseníase, causada por uma bactéria transmitida através das vias respiratórias, é curável e o seu tratamento, que pode levar até 12 meses, é gratuito, sem nenhum custo para o governo brasileiro. Os medicamentos para a hanseníase são gratuitos em todo o mundo. Até o ano 2000, foram doados pela Fundação Sasakawa e hoje são doados pela Fundação Novartis;Mesmo assim, ao ano surgem 42 mil novos casos de hanseníase no Brasil. Segundo a OMS (Organização Mundial da Saúde), o índice para erradicação da hanseníase é menos de um caso para casa 10 mil habitantes. No Brasil, a média nacional ainda é de 3,88 casos para 10 mil habitantes. Há estados em que há 0,5 caso, como no Rio Grande do Sul, e em outros, com 24 casos, como no Mato Grosso. Para o país ter chegado ao ano de 2004 com esta média, podemos dizer faltou uma política mais agressiva de controle e eliminação da doença nos governos passados , afirmou Artur Custódio, coordenador do Morhan Nacional (Movimento de Reintegração de Pessoas Atingidas pela Hanseníase). Falta mais empenho político, de forma que se tenha mais campanhas de esclarecimento da população e descentralização do tratamento com o treinamento de profissionais , completou Custódio;O embaixador da OMS para a Eliminação da Hanseníase, Yohei Sasakawa, disse no início de julho que, realmente, o Brasil precisa correr. Ao contrário de outras doenças, em que o paciente procura o médico, na hanseníase, nós é que temos de ir atrás do doente , afirmou na ocasião, culpando a falta de empenho do poder público e da sociedade brasileira pela proliferação da doença;Em 1999, foi firmado um acordo para a eliminação da hanseníase até 2005 entre os países membros da OMS, durante a III Conferência Mundial de Eliminação da Hanseníase, em Abdjan, na Costa do Marfim. Segundo Sasakawa, o Brasil é um dos seis países do mundo que ainda não conseguiram reduzir a doença ao patamar aceitável de menos de um caso para cada dez mil habitantes. Outros 116 países já cumpriram a meta;Querendo recuperar o tempo perdido, o governo brasileiro lançou em abril o Plano Nacional de Eliminação da Hanseníase, com a campanha Hanseníase: vamos tirar esta mancha do Brasil. , promovida pelo Ministério da Saúde junto com a OMS. Para eliminar a doença até o final de 2005, o país precisa reduzir a prevalência da doença para menos de um caso a cada grupo de 10 mil habitantes;Campanha - Os principais eixos para eliminação da doença é identificar novos casos e facilitar o acesso ao tratamento para todos os pacientes. Portanto, para que o Brasil vença a batalha contra a hanseníase foram estabelecidas metas de detecção de 51,4 mil casos em 2004 e de 53,4 mil outros casos, em 2005. Além disso, todos os casos deverão ser curados. O tratamento é feito gratuitamente pelo SUS (Sistema Único de Saúde) e dura de seis a doze meses;O governo também vai lançar uma campanha publicitária com orientações à população sobre sinais da hanseníase e contra o preconceito para estimular a detecção precoce de casos. O objetivo é chamar a atenção para o fato de que manchas claras (esbraquiçadas) e dormentes na pele podem ser consideradas suspeitas de hanseníase. Neste caso, é necessário procurar um posto de saúde. A hanseníase é uma doença incapacitante, causada pelo bacilo Mycobacterium leprae e é transmitida pelas vias respiratórias;O plano atuará em todos os municípios onde se registram casos da doença com prioridade nos 213 que concentram o maior número de notificações. A hanseníase tem alta prevalência no Mato Grosso, Roraima, Rondônia, Acre, Amapá, Amazonas, Pará, Maranhão e Piauí. O Rio Grande do Sul e Santa Catarina já eliminaram a doença e São Paulo, Rio Grande do Norte e Distrito Federal estão próximos da eliminação. As equipes do Programa Saúde da Família (PSF), Agentes Comunitários de Saúde (ACS) e todas as unidades do SUS passam a integrar a rede de atendimento ao paciente, facilitando o acesso universal ao diagnóstico e tratamento;Hospitais Colônias - A hanseníase, que desde os tempos bíblicos, era conhecida como lepra, sempre foi motivo de preconceito e segregação social. Tanto que, nas décadas de 30 a 60, os portadores de hanseníase eram obrigados a viver em hospitais-colônias. A maioria dos hospitais-colônias no país se encontra em situação muito precária. Dos 33 existentes, pode-se dizer que talvez 3 se encontrem em situação próxima do desejável. Eles abrigam muitos remanescentes da época do isolamento e são mantidos pelos estados , explica Artur. Para o Morhan, o ideal é que estes espaços sejam transformados em locais como hospitais gerais, hospitais especializados, centros culturais e de lazer. No entanto, deve-se garantir ainda moradia, sustento e atendimento para as pessoas que lá foram internadas nas últimas décadas;No Plano de Eliminação da Hanseníase, do governo federal, está prevista a reestruturação dos hospitais colônias. Segundo o plano, a situação de cada um é diferente. Alguns ainda são hospitais e podem se transformar em hospitais gerais, que atendam inclusive aos pacientes com hanseníase. Outros são asilos, que dão abrigo a pacientes que perderam seus laços sociais após o diagnóstico da doença. Há ainda um terceiro grupo de colônias que se transformaram em comunidades, onde vivem ex-pacientes e seus familiares. O Ministério da Saúde criará um grupo de trabalho, que inclui representantes dos pacientes, para elaborar uma proposta que contemple diferentes soluções, em um prazo de 90 dias;A luta do Morhan - O Movimento de Reintegração de Pessoas Atingidas pela Hanseníase, Morhan, é uma entidade sem fins lucrativos, que desde 1981, promove ações para eliminar a hanseníase, ajudar a curar e reintegrar socialmente as pessoas que contraíram a doença, impedindo que elas sejam vítimas de segregação e preconceito, que até hoje existem. Assim, a entidade contribui para que os portadores conquistem o direito à cidadania Existem muitos casos de pessoas que chegam aos postos de saúde com seqüelas, isto indica uma falta de acesso aos serviços de saúde ou a informação sobre a doença , afirma Artur. Temos muitos casos de pessoas que perdem emprego por conta do preconceito que ronda a doença ;A sede do Morhan está localizada no Rio de Janeiro.O movimento existe através do trabalho voluntário de seus colaboradores, como pacientes, ex-pacientes e pessoas interessadas pela causa. São quase 100 núcleos de voluntários espalhados pelo país, que lutam dentro de suas realidade locais para eliminar a doença e minimizar o preconceito, através de atividades políticas não-partidárias, utilizando práticas de educação popular em saúde para atingir os objetivos. O Morhan realiza, gratuitamente, reuniões nos centros de saúde, palestras e teatro de fantoches em escolas, associações, sindicatos, centros comunitários, movimentos e Igrejas;Cada núcleo tem o seu apoio. Poucos tem apoio internacional, como o de Salvador (Itália), os quatro núcleos do Ceará (Inglaterra), o de Teresina (Holanda). O restante, tenta conseguir doações locais ou fazem eventos para arrecadar fundos. O Morhan Nacional tem um convênio com o Governo do Estado do Rio de Janeiro, apoio da Fundação Novartis da Suíça e está em negociação com o Ministério da Saúde e com a Fundação Sasakawa, do Japão;O MORHAN Nacional mantém o TELEHANSEN (0800-262001) para tirar dúvidas sobre a doença, encaminhar para os postos de tratamento e receber denúncias (falta de medicamentos, preconceito, falta de atendimento e outras);O MORHAN é uma entidade sem fins lucrativos, fundada em 6 de junho de 1981, com sede administrativa no Rio de Janeiro, presente em aproximadamente em 100 comunidades pelo Brasil;O MORHAN depende única e exclusivamente do trabalho voluntário de seus colaboradores. Não é uma entidade assistencial. O trabalho é feito por pacientes, ex-pacientes e pessoas interessadas no combate ao preconceito em torno da doença;Sua atividade é dirigida a toda a sociedade;O MORHAN faz, através de seus núcleos espalhados pelo país, reuniões nos centros de saúde, palestras e teatro de fantoches em escolas, associações, sindicatos, centros comunitários, movimentos e igrejas. Estas atividades são realizadas gratuitamente, sem ônus de qualquer espécie para o solicitante;Procura atuar no sentido de acabar com o preconceito contra a doença de Hansen, veiculando informações corretas através dos principais meios de comunicação do país. E pretende alcançar, através de seu trabalho voluntário, os seguintes objetivos: Colaborar para a eliminação da hanseníase;Ajudar a curar, reabilitar e reintegrar socialmente pessoas que contraíram hanseníase;Impedir que portadores de hanseníase sofram restrições em seu convívio social (emprego, família, igreja, escola ...);Contribuir para que portadores de hanseníase conquistem o pleno exercício da cidadania;Lutar para que os antigos hospitais-colônias sejam transformados em equipamentos de interesse coletivo (hospitais gerais, hospitais especializados, centros culturais e de lazer etc.). Deve-se garantir moradia, sustento e atendimento às pessoas atingidas pela hanseníase na época do isolamento compulsório (entre as décadas de 30 e 60) que estando nos antigos hospitais-colônias lá desejam ficar;O movimento também edita o jornal do MORHAN, bimestralmente, desde 1982, folhetos e cartilhas educativas. Luta, principalmente, para devolver ao a pessoa atingida pela doença o direito à vida normal;O MORHAN Nacional mantém o TELEHANSEN, uma linha 0800 e através dela tira dúvidas sobre a doença, encaminha para os postos de tratamento, recebe denúncias (falta de medicamentos, preconceito, falta de atendimento etc...) No Momento, está organizando melhor sua rede de informações pela Internet e iniciando um trabalho com rádio amadores;Tudo o que você precisa saber sobre hanseníase O que é hanseníase? É uma doença humana, transmissível e curável, que ataca os nervos periféricos e a pele. A doença já foi conhecida de forma errada e com trágicas conseqüências pelo nome lepra;Por que mudou o nome? A palavra lepra significa escamoso em grego e designava, na antigüidade, doenças que hoje conhecemos por psoriase, eczema e outras dermatoses. À medida que suas causas foram descobertas, essas doenças passaram a ter denominação apropriada;Em traduções da Bíblia, ainda se encontra a palavra lepra (Levítico, capítulos 13 e 14) descrevendo doenças que são diferentes da hanseníase. Por essas razões, e também porque as palavras lepra e leproso estão associadas a idéias de impureza, vício, podridão, nojeira, corrupção e repugnância, é anticientífico, irracional e desumano considerá-las como sinônimos de hanseníase e de portador de hanseníase;Como observou o grande escritor inglês Grahan Greene, lepra é uma palavra, não é uma moléstia. Nunca acreditarão que lepra se cura - Palavra não se cura . A hanseníase tem este nome em homenagem a Gerhard Amauer Hansen (1841-1912), médico norueguês que descobriu, em 1673, o micróbio causador da infecção. O termo hanseníase está oficialmente adotado no Brasil desde 1976 e tornou-se lei (nº. 9010 - DO de 30/3/95);Qual a causa da hanseníase? A hanseníase é causada por um micróbio (o bacilo de Hansen), que além de atacar os nervos periféricos, a pele e a mucosa nasal, pode afetar outros órgãos como o fígado, os testículos e os olhos. O bacilo de Hansen não atinge a medula espinhal e o cérebro;A hanseníase tem cura? Sim. Qualquer que seja a forma de hanseníase, a cura acontece utilizando-se medicamentos que provocam a morte dos bacilos Porém, se o tratamento for tardio ou inadequado, a pessoa pode ficar com seqüelas (deformidades), mesmo já estando curada da infecção. Neste caso, as deformidades não transmitem a infecção. As pessoas curadas, mas com alguma deformidade por menor que seja, precisam apenas aprender a se cuidar para evitar traumatismos e ferimentos que podem originar outros problemas como o mal perfurante plantar;Como a infecção se manifesta em doença?Os primeiros sinais da doença são pequenas manchas dormentes de cor esbranquiçada ou avermelhada. Se não for mancha dormente, não é mancha de hanseníase A dormência significa a perda da sensibilidade ao calor, á dor e ao tato. Isso é facilmente verificado pelo médico ou outro profissional treinado;Como se pega hanseníase? A hanseníase se pega somente de uma pessoa infectada apresentando forma contagiante,isto é, que esteja eliminando os bacilos de Hansen pelas vias respiratórias e que não esteja fazendo tratamento(quando inicia o tratamento deixa de transmitir). Existem formas de doença que não são contagiantes. A doença, de qualquer leito, não se pega num aperto de mão, num abraço ou usando diversos utensílios como copos, talheres ou pratos, compartilhados pela familia;Quem pega hanseníase? O bacilo de Hansen só ataca o ser humano. A maioria das pessoas quando entra em contato com o bacilo não desenvolve a doença. As populações mais pobres estão mais sujeitas não só a contrair hanseníase mas também todos os tipos de doença;Alguém nasce com hanseníase?Não. Nenhuma pessoa nasce com hanseníase. Se o pai ou a mãe tem hanseníase, seu bebê nasce sem a doença. Se os pais não fizerem tratamento adequado para a doença, ai sim a criança poderá apresentar hanseníase alguns anos mais tarde;Quais os danos físicos que a doença pode causar? Se a doença não for tratada no início, podem aparecer mais manchas ou se tornarem maiores e ficarem mais dormentes. O nariz entope, surgem formigamentos nas mãos e pés, ou inchaços nas mãos, pés, rosto e orelhas. Em alguns casos, os homens podem ficar estéreis. Devido á dormência, a pessoa pode se ferir nas mãos e nos pés, e por não sentir surgem lesões nas áreas dormentes. Pode ser necessária atenção especial para os problemas nos olhos;Os agravos físicos podem ser evitados? Sim. Com o tratamento precoce e adequado, com orientação ao portador de hanseníase e por meio de técnicas simples de prevenção de incapacidade, os agravos físicos podem ser evitados e até curados. Em todo o tratamento, é necessária a orientação de profissionais competentes;Onde é feito o tratamento? Nos postos, centros de saúde, Programa de Saúde da Família (PSF) e outras estratégias da atenção básica de saúde da população, que devem estar preparados para atender as pessoas que contraírem hanseníase. A consulta e todo o tratamento, até os medicamentos, são gratuitos. E dever do governo atender a todas as necessidades do tratamento, incluindo a prevenção de incapacidades e a reabilitação. O portador de hanseníase, seus familiares e a comunidade devem exigir esse directo;Há necessidade de separar o portador de seus familiares?Não. A pessoa que está fazendo tratamento de hanseníase pode e deve ficar junto de sua família, no trabalho, na escola, sem sofrer separação ou rejeição. Todo portador de hanseníase, mesmo os que tem formas contagiantes, deixam de contagiar as pessoas assim que iniciam o tratamento, Por isso, o tratamento é feito em ambulatório e o portador de hanseníase deve continuar a realizar suas atividades normalmente;É necessário afastar o paciente em tratamento do seu trabalho?Não. Todos os pacientes que fazem tratamento regular devem continuar trabalhando normalmente. A legislação sanitária afirma que é dever dos profissionais da saúde garantir a manutenção dos doentes no trabalho, independente da forma clínica observada ;Quais os direitos e deveres do paciente?Os pacientes de hanseníase têm todos os direitos assegurados como qualquer cidadão, além dos que lhe são garantidos pelas portarias ministeriais, que são os seguintes:a) Portaria no 724/eM, de 6/7/93, que instituiu o Comitê Técnico-Assessor de Dermatologia Sanitária, onde o Morhan participa como membro integrante;b) Portaria n0 8141CM, de 22/07/93, que regulamenta o tratamento da hanseníase no país (D.O. 4/8/93);Quanto aos deveres, os pacientes também devem ser alertados quanto á sua parcela de responsabilidade no tratamento, pois sem isso não haverá controle da infecção, nem cura da doença e nem eliminação do problema no país. Para outras informações procure o centro de saúde mais próximo de sua casa ou ligue para o TELEHANSEN® 0800262001;Quanto tempo demora o tratamento? Se a pessoa tiver menor quantidade de bacilos (Formas Paucibacilares), o tratamento Poliquimioterápico (PQT) demora 6 meses ou 6 doses. Se tiver maior quantidade de bacilos (Formas Multibacilares), 1 ano ou 12 doses para a cura;A PQT é doada para o Brasil pela Organização Mundial de Saúde, e tem que estar em todos os municípios gratuitamente; A perda da sensibilidade das extremidades é um sério problema para qualquer pessoa. Se, além disso, ocorrer cegueira o fato seria intolerável. ; Cego com sensibilidade cutânea é triste; cego sem sensibilidade cutânea, é desastroso ;Margareth Brand A História da Hanseníase Ocular no Brasil tem como patrono José Mendonça de Barros (1939-1946) no sanatório Padre Bento-SP. Em 1944, Sérgio Vale (SP) expõe uma monografia sobre as alterações oculares;Em 1984, Siqueira Carvalho estudou os pacientes no Hospital colônia de Curupaiti (RJ), as alterações oculares nesse nosocômio;Em 1974, Shields (Natal-RN) comandou uma missão americana para estudo das alterações oculares em hansenianos no Nordeste brasileiro;Em 1977, João Eugênio Medeiros (Brasília) estudou a migração de hansenianos de todo o Brasil em direção à Brasília e neste trabalho demonstra a grande incidência de alterações oculares desta doença na forma virchoviana;Era Moderna (1979-2004) em 1979, Residentes do Hospital São Geraldo (HC-UFMG): Wesley Campos; Fernando Cançado Trindade; Alfredo Bonfioli; e Gilberto Magliocca, capitaneados por Fernando Oréfice, viveram várias semanas na colônia Santa Isabel, no município de Betim (MG), e deste momento surgiu a idéia de criar uma nova era brasileira no estudo e na luta contra as alterações oculares que levam a 20% desta população à cegueira total. Desta convivência surgiu várias teses de doutorado e de livre docência, frutos dos achados oculares encontrados nesta colônia;Em 1991, graças a Dra. Maria Aparecida Grossi (responsável pela Divisão de Hanseníase da Secretaria de Saúde do Estado de Minas Gerais) pôde-se iniciar a mostrar ao Brasil através de cursos, palestras e seminários a real situação ocular dos hansenianos;De 1992-1997 com a coloboração efetiva do Serviço de Uveíte do Hospital São Geraldo (HC-UFMG), Secretaria de Saúde do Estado de Minas Gerais, e fundamentalmente pelo Ministério da Saúde pôde-se realizar anualmente o curso nacional de Oftalmologia em Hansen, cuja sede foi o Hospital São Geraldo (HC-UFMG);De 1998-2004 este curso está sendo comandado pela Dra. Norma Medina (SP), cuja sede é o Instituto Lauro Sousa Lima, no município de Bauru (SP);Esses cursos proporcionaram aos profissionais médicos e paramédicos das Secretarias de Saúde de todo o território nacional, e desta forma o Brasil foi totalmente coberto com as novas normas de prevenção ocular da Hanseníase;E como resultado final desses doze anos de trabalho, a nossa incidência de doenças oculares em hansenianos, está dentro dos padrões internacionais;Para coroar todos esses esforços tivemos em 2002 o lançamento pelo Ministério da Saúde do Manual de Condutas para Complicações Oculares (Série J. Cadernos de Reabilitação em Hanseníase; n.4 (Brasília-DF 2002). Equipe de realização: Autores Antonio Augusto Velasco e Cruz (F.M. Ribeirão Preto-USP), Edmundo Frota de Almeida (Universidade do Estado do Pará-Belém), Fernando Oréfice (UFMG-Belo Horizonte), Jacob Cohen (Universidade Federal do Amazonas-Manaus), Márcio Sued (Fundação Oswaldo Cruz/MS), Norma Helen Medina (Centro de Vigilância Epidemiológica-Secretaria Estadual de Saúde-São Paulo-SP), Procópio Miguel dos Santos (Universidade de Brasília-DF), Valênio Pérez França (UFMG-Belo Horizonte), Wesley Ribeiro Campos (UFMG-Belo Horizonte);Coordenação: Professor Doutor Fernando Oréfice;No Congresso Internacional de Lepra, realizado em Orlando, Flórida-EUA, 24 de agosto à 04 de setembro de 1993, o grupo de Hansen Ocular do Hospital São Geraldo (HC-UFMG) apresentou sete trabalhos, e destes o Brasil mostrou os seguintes achados nesta doença:1. Descoberta do bacilo de Hansen no corpo vítreo (figura 1);2. Descoberta do bacilo de Hansen na retina (figura 2);3. Compatibilidade da lente intraocular nos hansenianos (figura 3);4. Atrofias irianas devidas a fenômenos degenerativos, e não inflamatórios como eram consideradas pela literatura internacional (figuras 4,5 e 6);Decorrente deste trabalho temos em todo o Brasil a produção de teses de mestrado e doutorado, como também a publicação em periódicos internacionais e nacionais;Finalmente temos que agradecer ao Conselho Brasileiro de Oftalmologia pelo apoio constante no sentido de oferecer-nos cursos, simpósios e seminários em todos os Congressos Brasileiros de Oftalmología;O que não desejamos (figura 7) e o que desejamos (figura 8);embaixador da OMS pela eliminação da hanseníase em visita ao Brasil;O Morhan e o Ministério da Saúde (MS) receberam em Brasília, no mês de junho, Yonei Sasakawa, embaixador da Organização Mundial da Saúde (OMS) para eliminação da hanseníase e presidente da Fundação Sasakawa. Hoje, a instituição é conhecida pelo nome de Fundação Nippon, fundada ainda em 1962 para acabar com a doença em todo mundo e diminuir com o preconceito presente na sociedade. Junto com o laboratório Novartis, a Nippon vem realizando distribuição gratuita, em escala mundial, do medicamento contra a hanseníase;A visita de Sasakawa ao Brasil teve como objetivo alertar o poder público quanto à necessidade de ações urgentes no combate à hanseníase. A proliferação da doença no país é resultado da falta de empenho do poder público e da sociedade brasileira , afirmou em entrevista à imprensa. Ele chamou atenção para o fato de o Brasil ser um dos seis países do mundo que ainda não conseguiram reduzir a doença ao patamar aceitável de menos de um caso para cada dez mil habitantes. Outros 116 países já cumpriram a meta , informou;No primeiro dia de visita (01/07), Sasakawa e sua comitiva tiveram uma agenda intensa junto com o Morhan e o Ministério da Saúde;Na parte da manhã, o embaixador da OMS esteve presente na 9ª Conferência Nacional de Direitos Humanos, verificando como acontece uma grande reunião onde participam diversos segmentos da sociedade brasileira. Reuniu-se ainda com Mario Mamed, secretário adjunto de Direitos Humanos da Secretaria Especial de Direitos Humanos da Presidência da República, expressando sua preocupação de o Brasil inserir a hanseníase e o direito das pessoas atingidas pela doença na agenda de direitos humanos;durante a conferência, Sasakawa conversou com Lucimar Batista, do núcleo do Morhan em Teresina (PI), e com Silvania, do núcleo de Belo Horizonte (MG), que estavam presentes na conferência como delegadas. Mais tarde, reuniu-se com o senador do Acre, Tião Vianna, que tem sido um importante aliado na luta contra a doença. Vianna falou sobre o compromisso do Governo Lula na eliminação da doença;Na parte da tarde, Sasakawa juntou-se ao Ministro da Saúde, Humberto Costa, que reafirmou o empenho do governo no combate à doença. Desta reunião, participaram, Artur Custódio, coordenador do Morhan nacional, Leda Dantas, do Conselho Nacional de Saúde, Rosa Castália, coordenadora do programa de combate à hanseníase da Secretaria de Vigilância em Saúde do MS (SVS/MS), Jarbas Barbosa, secretário da SVS/MS e Expedito Luna, diretor do departamento de Vigilância Epidemiológica da SVS/MS;Elke Maravilha dança forró com o embaixador;Ainda durante o almoço, o embaixador reuniu-se com a atriz Elke Maravilha, mais nova voluntária do Morhan nacional. Foi um almoço repleto de cultura, sensibilidade humana e compromisso social, e muito divertido , relatou Artur Custódio;No final da tarde, foi a vez de todos os parceiros na luta contra a hanseníase no Brasil - CONASEMS, OPAS/OMS, ILEP, MORHAN, Centros de Pesquisa, Sociedade Brasileira de Hansenologia e MS - apresentarem suas propostas para a eliminação da doença;Sasakawa foi ainda entrevistado por jornalistas da RadioBras e do Jornal O Globo (veja a matéria), e para celebrar sua visita foi oferecido um coquetel a todos os presentes. O núcleo do Morhan de Brasília e seus voluntários, e mais Elke Maravilha fizeram um show a parte , festejou Artur;>> Leia a matéria publicada no jornal O Globo sobre a visita do Sr. Sasakawa ao Brasil;Saiba mais sobre a Sasakawa Foundation;Veja o dicurso de Adeuzinha Dias, coordenadora do MORHAN DF na sessão Solene da Câmara Distrital em Homenagem aos 23 anos do MORHAN;Excelentíssimo Senhor Deputado Distrital Benício Tavares, presidente da Câmara Legislativa do Distrito Federal, em nome de quem saudamos todos os Deputados desta Casa,Excelentíssima Senhora Deputada Arlete Sampaio,Excelentíssimo Senhor Deputado Chico Leite,Excelentíssimo Senhor Deputado Paulo Tadeu,Excelentíssimo Senhor Doutor Ricardo ......, Promotor Chefe da Promotoria de Justiça de Defesa da Saúde do Distrito Federal;Ilustríssima Senhora Doutora Rosa Castália Soares, Coordenadora do Programa de Hanseníase do Ministério da Saúde,Ilustríssima Senhora Roseana Pereira de Deus, chefe do Núcleo de Dermatologia Sanitária da Secretaria Estadual de Saúde;Ilustríssimo Senhor Arthur Custódio de Sousa, coordenador nacional do Morhan,Senhoras e Senhores,Em primeiro lugar, gostaríamos de dizer que, para nós, é motivo de muita satisfação a homenagem que está sendo prestada hoje ao Movimento de Reintegração das Pessoas Atingidas pela Hanseníase;Nosso movimento existe, em caráter nacional, desde 1981, e no Distrito Federal atuamos desde 1996. Mas a realidade das pessoas atingidas pela patologia, o preconceito, a discriminação, isso todos nós sabemos, vem desde a antiguidade. É uma tarefa árdua superar milênios de exclusão, de isolamento e de falta de informação e mostrar não só para a sociedade, mas para os próprios pacientes, que ninguém precisa se isolar nem abrir mão de seus direitos por ser portador de um bacilo que causa uma patologia possível de ser curada;Também não é uma tarefa fácil sensibilizar as autoridades de saúde pública do País para a necessidade de atenção a esses pacientes de maneira integral. Muitos que conseguem ser curados do bacilo da hanseníase trazem seqüelas que exigem a continuidade do tratamento, com fisioterapia, ortopedia, oftalmologia e psicología;É dentro desse espírito multidisciplinar que o Morhan vem atuando em Brasília. Foi a partir de um núcleo de voluntários que atuava no Hospital Universitário que se formou uma equipe, depois absorvida pelo Hospital, para atender aos pacientes em várias frentes - e ainda dar suporte a pacientes de outras patologias que necessitam do mesmo tipo de apoio;Temos atuado junto a escolas, associações e à sociedade em geral numa cruzada pelo esclarecimento, distribuindo cartilhas, dando palestras e formando facilitadores e multiplicadores que ajudam as pessoas a identificar os sintomas da hanseníase em sua fase inicial, a encaminhá-las para o tratamento adequado e a conviver com os portadores de forma construtiva e gratificante, sem medos e preconceitos infundados;Todos sabemos da carga de estigma que acompanha o paciente de hanseníase até os dias de hoje. Quem assistiu ao filme Diários de Motocicleta constatou, com o mesmo constrangimento do jovem Ernesto Che Guevara, a segregação que se impunha aos pacientes de hanseníase nos anos 50. No leprosário de San Pablo, na Amazônia peruana, um rio separava os médicos e os enfermeiros dos pacientes.Hoje, as distâncias físicas se encurtaram, mas ainda há grandes distâncias a vencer;Na revista Veja que chegou às bancas ontem, há uma matéria comovente sobre a recém-lançada biografia do escritor paulista Marcos Rey. Marcos Rey era o pseudônimo do cidadão Edmundo Nonato. Aos 16 anos, em 1941, Edmundo Nonato foi alcançado pela política de internação compulsória que existiu no Brasil até 1967 e passou os melhores anos da sua adolescência confinado em asilos-colônia que, na época, eram chamados de leprosários , mas na prática eram campos de concentração sanitários. Quatro anos depois, Edmundo Nonato fugiu - sim, fugiu - e se refugiou no Rio de Janeiro, por medo de retornar ao confinamento;As seqüelas da hanseníase não impediram que Edmundo Nonato se tornasse Marcos Rey - escritor, cronista, roteirista de cinema e autor de obras infanto-juvenis. Suas mãos parcialmente imobilizadas não o impediram de ser um exímio datilógrafo. O sofrimento da juventude não tirou dele o humor ferino, o gosto pelas farras, pela companhia dos amigos. Mas até sua morte, em 1999, de câncer, Marcos Rey manteve em segredo o fato de ter sido um paciente de hanseníase. Só compartilhou esse segredo com os parentes mais próximos e com sua esposa;A história de Marcos Rey não é diferente da história de muitos de nós no que diz respeito à vergonha, ao medo da discriminação, à segregação imposta pela sociedade. Mas o que queremos, também, é que todos os pacientes e ex-pacientes de hanseníase possam ter a oportunidade que Marcos Rey teve de exercer seu talento, de obter reconhecimento público, de ganhar a vida com seus próprios meios - mas de alcançar tudo isso sem precisar esconder do mundo sua condição;Mas, para isso, ainda há muita coisa a ser feita. E é por isso que o Morhan trabalha desde a sua fundação. Foi essa a motivação que nos moveu e nos move. Aqui no Distrito Federal, somos um grupo de trinta pessoas, todas voluntárias - entre nós vários ex-pacientes - que procura levar adiante as propostas do Morhan nacional. Trabalhamos exclusivamente com recursos próprios. E não é pouco o trabalho que temos;No momento, além da mobilização em prol do esclarecimento e da informação, temos nos dedicado com carinho especial à criação de uma cooperativa. Aos poucos, na medida dos nossos recursos e da nossa disponibilidade, estamos formando facilitadores que treinarão os cooperativados na confecção de calçados. A finalidade dessa cooperativa é proporcionar aos pacientes, ex-pacientes e suas famílias aquilo que não faltou a Marcos Rey em sua vida: o trabalho e a dignidade dele decorrente, e a independência financeira, a capacidade de prover o próprio sustento sem depender da boa vontade assistencialista;Segundo as estatísticas oficiais, as notificações de hanseníase no Distrito Federal equivalem a 1,62 casos para cada grupo de dez mil habitantes. São números animadores, que apontam para a perspectiva de eliminação da patologia num futuro não muito distante. Mas sabemos que os dados oficiais só consideram os pacientes que vivem há mais de cinco anos no Distrito Federal, deixando de fora aqueles que estão aqui há menos tempo ou que vêm de outros lugares em busca de tratamento;Uma outra pesquisa, realizada pelo Morhan este mês, depois da veiculação em rede nacional de TV, rádio e mídia impressa da campanha sobre hanseníase realizada pelo Ministério da Saúde, mostrou que 27% das pessoas entrevistadas na Rodoviária do Plano Piloto nunca tinham ouvido falar em hanseníase - quanto mais saber a respeito de seus sintomas, suas possibilidades de tratamento e das necessidades específicas de seus pacientes;Mas, embora o trabalho junto à população e sobretudo junto aos pacientes seja extremamente gratificante, nem tudo é motivo de comemoração. Recentemente, o Governo do Distrito Federal, diante de um excesso de arrecadação de quase R$ 200 milhões, apresentou um projeto de lei destinando 23% desse valor - o equivalente a 44 milhões - para a aplicação em publicidade e propaganda governamentais. Diante do quadro atual, em que doenças ligadas à falta de saneamento básico como a hantavirose e a leptospirose causam pânico na população, é profundamente triste constatar que a saúde ainda é relegada a segundo plano por aqueles que têm o dever constitucional de promovê-la. É por isso que estamos hoje usando esta tarja preta: embora seja um dia, como já dissemos, de satisfação e gratidão para o Morhan, o caminho é longo e difícil;Agradecemos profundamente o reconhecimento que recebemos hoje dos integrantes desta Casa, e não poderíamos deixar de registrar nossa gratidão especial para com a deputada Arlete Sampaio, que tem dado um apoio inestimável e incansável na nossa jornada em busca de uma sociedade mais humana, justa, solidária e acima do preconceito e da exclusão;Muito obrigado;Companheiros e Companheiras Aos que acreditam *realmente* em projetos sérios de inclusão social. Aos Governos, principalmente no Brasil, que não devem tolerar uma empresa norte-americana tentando intimidar projetos íntegros de cunho social e tecnológico de uma nação em desenvolvimento;A página abaixo traz matéria sobre o funcionário presidente da Microsoft Brasil, Emílio Umeoka, que inicia a tentativa de intimidação declarando que a decisão do governo brasileiro de apoiar o software livre nos computadores do setor público está sendo influenciada pela ideologia ;Leia mais no endereço;Proposta do Encontro Nacional de Colônias a ser realizado no Rio de Janeiro de 5 a 8 de agosto com o Apoio do Ministério de Saúde e Secretaria de Estado da Saúde do Rio de Janeiro;De: Eduardo PARA: Assunto: Re: [colonias] últimos acontecimentos Data: quarta-feira, 30 de junho de 2004 08:07;Vania, a sua mensagem traz uma dúvida sobre o sentido da realização da oficina e da condução geral do processo de reestruturação dos hospitais-colônia, uma vez que Artur falou, hoje, que não vai dar mais tempo desta oficina criar propostas para a equipe Técnica do Ministério da Saúde ;Para que então adiar se não haverá mais tempo? Ou, pelo contrário, haverá tempo porque o MS prorrogou o prazo do Grupo de Trabalho encarregado das visitas e levantamento da situação dos hospitais-colônia?;Na hipótese deste último entendimento estar correto, vale aprofundar aslguns pontos porque o seu relato ficou muito resumido;Então vou fazer alguns comentários: 1) quanto à organização da oficina, em nossa reunião pensamos que:- a identificação das pessoas dos hospitais colonia a serem convidadas deve basear-se no critério de confiança; ao destacarmos a importância da confiança pessoal, construída pelos internos na experiência compartilhada do sofrimento, da resistência e da iniciativas de humanização, pensamos na sua dimensão ético-política;- temos de nos preocupar em proteger os convidados de eventuais perseguições; assim, acho que por enquanto os nomes devem ser apenas do conhecimento dos núcleos responsáveis pela organização da oficina em cada estado;- a convocação da oficina e a divulgação de todo o processo devem ser objeto de reflexão e iniciativa da direção nacional do Morhan;2) falta precisar melhor os objetivos da oficina: de um lado, temos a demanda de pensar a reestruturação dos hospitais-colônia; então podemos dizer que o objetivo seja elaborar um diagnóstico da situação e das perspectivas dos hospitais-colônias na perspectiva da atenção à saúde dos atingidos pela hanseníase. Mas daí devemos avançar na organização e fortalecimento do Morhan, por meio: a) da participação dos internos na análise e recomendações dos internos que, aliás, vão dar ao diagnóstico um caráter participativo;b) da organização local nos hospitais -colônia;c) da integração de experiências e tradições de luta específicas diferentes, fortalecendo o Morhan nos hospitais-colônia e a participação dos intrenos no Morhan;d) da apresentação de subsídios para a atuação do Morhan junto ao MS e às SES;3) dinâmica da oficina:- pensamos em diferentes momentos: ---acolhimento (noite de sexta-feira), ---sensibilização, presentação da proposta, dos participantes com suas expectativas e do contrato de trabalho (manhã de sábado);---relato das experiências, adequando a pauta proposta na portaria do MS (partir da situação dos internos, etc.) em grupos (tarde de sábado); ---discussão e sistematização dos relatos pelos grupos (manhã de domingo); ---plenária para apresentação dos trabalhos dos grupos, recomendações e encaminhamentos (tarde de domingo);- levando em conta que uma parte das pessoas vai chegar apenas no sábado pela manhã, acho que seria melhor a sensibilização acontecer no início dos trabalhos;- todo o processo seria organizado por relatores e facilitadores;- a gravação das falas seria previamente discutida no contrato de trabalho ; não me recordo de termos discutido a filmagem do evento;4) possíveis datas: caso a oficina comece apenas na tarde de sexta-feira, qualquer uma das datas é boa para mim.Abraços,Eduardo.Segue as idéias, conversadas na última quinta-feira, na reunião na Fio Cruz:- Critério para escolha das pessoas (internos) para participação da Oficina - uma pessoa que tenha condições de mobilizar outros, mas que tenha confiança entre os internos.A - Quem1 - Tavares de Macedo (02 internos)- Silvio, espírita, ex-dirigente da Caixa, de assistência - Curupaiti (02 internos)- Toizinho, espírita- Arnaldo, MORHAN B - O que Relato de 66 pessoas internas de colônias C - Como - Sensibilização, no início, com a colocação de nossa proposta, para que se tenha oportunidade de filmar tudo (e só fazê-lo se houver permissão dos internos) - sexta-feira à noite - Divisão em 6 grupos de 10 (divididos em 03 sessões de assunto) - sábado (integral) e domingo (pela manhã) - com facilitadores em cada grupo auxiliando, articulando e construindo com os internos as falas, - com relatores em cada grupo, procurando sistematizar o mais fiel possível - Plenária - um relatório de todas as falas e as construções sobre essas falas elaborando considerações para o MS e governo estadual. - domingo (à tarde) - Convento de Santa Tereza - Consideração de Condições Especiais para Deficientes Físicos (cadeiras, portas de banheiro, rampas etc)Artur falou, hoje, que não vai dar mais tempo desta oficina criar propostas para a equipe Técnica do Ministério da Saúde, desta forma ao invés de ser, na data inicial 9 a 12 de julho (e na Fiocruz sugerida para 16 a 18 de julho, Artur sugeriu que seja na 1ª semana de agosto. Eu sugiro duas datas a serem votadas: 30 e 31/7 e 01/08 ou 6 a 8/8. O que acha, Eduardo?!Já tenho em minhas mãos a relação de todos os nomes para participarem da oficina e os contato que indicarão os internos das colônias para ir. (para que possamos articular todos);Gratos pela atenção...Vania Batista Assistente Social - Morhan Nacional;soldados españoles haciendose fotos;spanish soldiers taking photos;soldados españoles fotografiandose;soldats espanyols;soldats espanyols fen fotos;carros de combate españoles;base españa diwaniya;fotos de base españa diwaniya;fotografias de base españa diwaniya;fotos de diwaniya;fotografies de base españa diwaniya;fotografias de base españa diwaniya;bmr ejercito español;bmr ejercit espanyol;fotos de bmr españoles;fotografias de bmr del ejercito español;FOTOS BMR;FOTOGRAFIAS BMR;fotos de blindados españoles;fotografias de blindados españoles;fotografies de blindats españols;ejercito de tierra irak;ejercit de terra irak;fotos del ejercito de tierra a Irak;fotografias del ejercito de tierra en Irak;fotografies del ejercit de terra a Iraq;fotos sargento ejercito español diwaniya;fotografias sargento ejercito español en diwaniya;base españa diwaniya ejercito de tierra;bandera española irak;foto bandera española irak;fotografia de la bandera española en irak;fotografies de la bandera espanyola a iraq;soldats espanyols pels carrers de diwaniya;soldados españoles patrullando las calles de diwaniya;guerra de irak españoles;fotos de los españoles en irak;fotografias de los españoles en irak;fotografies dels espanyols a Iraq;mapa de diwaniya;diwaniya map;diwaniya mape;foto del mapa de diwaniya;fotos de al-diwaniya;fotografias de al-diwaniya;vehiculo militar español patrullando las calles de diwaniya;fotos ejercito patrullando Irak;fotografias del ejercito español patrullando irak;patrullas españolas en Irak;patrulles espanyoles a Iraq;dones musulmanes del Iraq;mujer musulmana de Irak;foto de mujer iraqui;fotografia de mujer iraqui;iraqui people photos;iraqui people pictures;women iraqui pictures;women irqui photos;mujer musulmana pasando la calle entre dos carros de combate;fotos noche buena en diwaniya;fotografies de la nit bona a diwaniya;fotografias de la noche buena en diwaniya;fotos noche buena irak;fotografias noche buena irak;fotografies nit bona iraq;anocheciendo en irak;fotografias anocheciendo en irak;fotos anocheciendo en irak;fotografias ejercito español camisetas equipo de futbol sevilla fc;fotos del ejercito entregando las camisetas del equipo de futbol sevilla;fotografies del ejercit que entrega camisetas del sevilla;colegio de disminuidos en irak diwaniya;fotos del colegio de disminuidos de diwaniya;fotografias del colegio de disminuidos de diwaniya;fotos ejercito español repartiendo comida;fotografias ejercito español repartiendo comida;ejercito reparte comida;foto ejercito reparte comida;fotografia ejercito reparte comida;fotografias del ejercito repartiendo regalos;ejercito español reparte regalos;fotos ejercito español repartiendo regalos;fotografias ejercito español repartiendo regalos;fotos madre e hija de un colegio de disminuidos de diwaniya;fotografies de una mara y el seu fill en un col.legi de diwaniya;fotografias de una madre y una hija de un colegio de diwaniya;fotos madre e hija colegio disminuidos irak;fotografias de madre e hija en un colegio de disminuidos de diwaniya;fotos disminuidos en diwaniya recibiendo ayuda;fotos diwaniya recibe ayuda;fotos diwaniya recibiendo ayuda;fotografias diwaniya recibiendo ayuda;fotografies fetes al iraq;fotografies fetes a bagdad;fotografies fetes a diwaniya;foto de una niña recibe una muñeca;fotografia de una niña que recibe una muñeca;fotografia de iraquiana recibiendo regalos;fotos de iraquies recibiendo regalos;foto mujer musulmana vestida de negro;fotos de mujeres musulmanas vestidas de negro;fotografias de mujeres musulmanas vestidas de negro;fotos mujeres musulmanas con vestidos negros;fotografias de mujeres muslmanas con vestidos negros;fotografies de dones musulmanes vestides de negre;fotografies de dones musulmanes amb vestits negres;foto madre musulmana castigando a su hija;fotografias de madre musulaman castigando a su hija;fotografies de una dona castigan al seu fill a diwaniya;fotos irak padres e hijos reciben regalos;fotografias irak padres e hijos reciben regalos;fotos diwaniya padres e hijos reciben regalos;fotografias diwaniya padres e hijos reciben regalos;foto irak cartera escolar;fotografia cartera escolar irak;fotos de carteras escolares;fotografies de carteres escolars;fotografias de carteras escolares;fotos de irak invadido;fotografies del iraq;fotografias del irak invadido;Cristina Silvente Troncoso;Este reportaje, que se centra en el tema de las drogas en un barrio barcelonés, fue realizado en colaboración con Médicos Sin Fronteras que intervino en un programa de intercambio de jeringuillas. Can Tunis es una de las zonas más degradadas de Barcelona. Entre el puerto y la montaña de Montjuïc, se le ha tildado como el supermercado de la droga por su relación calidad-precio. Llegaban de todas partes, algunos extranjeros, otros de diferentes regiones de la Península, con una media de edad de 30 años. Unos 20 o 30 vivían (o malvivían) debajo del puente de la Ronda Litoral de Barcelona, en unas condiciones higiénicas y humanas indescriptibles, rodeados de basura y ratas. Otros, con domicilio fijo o sin él, se acercaban a por su dosis. Y todos hacían lo que fuese para buscarse la vida. Unos la fumaban, otros buscaban cualquier parte de su cuerpo para inyectarla. Todos conocían lo que es una sobredosis. La Policía Nacional también estaba presente, comprobando la documentación en la búsqueda de personas con causas pendientes. Y el recuerdo de los hijos, quienes los tenían, lo único positivo de sus vidas. Actualmente el barrio está siendo desmantelado para pasar a ser parte del puerto de Barcelona, pero el problema no ha desaparecido;Aquest reportatge, que es centra en el tema de les drogues en un barri barcelonès, va ser realitzat en col•laboració amb Metges Sense Fronteres que va intervenir en un programa d’intercanvi de xeringues. Can Tunis és una de les zones més degradades de Barcelona. Entre el Port i la muntanya de Montjuïc, se l’ha anomenat el supermercat de la droga per la seva relació qualitat-preu. Arribaven de totes parts, alguns estrangers, altres de diferents regions de la Península, amb una mitjana d’edat de 30 anys. Uns 20 ó 30 vivien (o malvivien) sota el Pont de la Ronda Litoral de Barcelona, en unes condicions higièniques i humanes indescriptibles, envoltats d’escombreries i rates. Altres, amb domicili fix o sense ell, s’apropaven per la seva dosi. I tots feien el que fos per buscar-se la vida. Uns la fumaven, altres buscaven qualsevol part del cos per a injectar-la. Tots coneixien el que és una sobredosi. La Policia Nacional també estava present, comprovant la documentació en la recerca de persones amb causes pendents. I el record dels fills, qui els tenia, l’únic positiu de les seves vides. Actualment el barri està sent desmantellat per a formar part del Port de Barcelona, però el problema no ha desaparegut;This report, based on the subject of drugs in one district of Barcelona, was been done in collaboration with Doctors Without Frontiers that had a Program of ex-change of syringes. Can Tunis is one of the most degraded areas in Barcelona city. Between the Harbour and the Monjuïc Mountain, is named the supermarket of drug because of its relation quality-prize . They used to arrive from everywhere, some are foreigners, others from different parts of the country, the average of age was 30 years old. Between 20 or 30 were living under the Bridge of the Ronda Litoral , one of the main routes that goes through the city, in the worst human and hygienic conditions, rounded of rubbish and rats. Others, with a home or without it, used to come up for his doses. And all of them tried their best. Some smoked it; some others looked for any part of the body to inject it. All knew what is and overdose. The National Policemen were there, too, trying to find out any suspect of delinquency. And the memory of the sons, whoever had them, the only positive thing in their lives. Actually, this part is been demolished, but the problem has no disappeared;LA MAGIE BLANCHE DU SPEED-BALL À BARCELONA Cet reportage s´agit du sujet de la drogue à le quartier de Can Tuinis, à Barcelona. A été realise avec la collaboration de Medecins sans frontiers , qui exécutent là un project de change du seringues. Can Tunis c´est un des quartiers plus degrades de Barcelona. Situé entre le port et la montagne de Montjuïc, on l´appelle le supermarché de la drogue a cause de son relation qualité-prix. On y arrive d´ailleurs, espagnols ou étrangers, pour acheter sa dose. Qelquesuns (20 ou 30 personnes) habitent là, sus le pont de la Ronda Litoral, dans de contitions hygiéniques et humaines indescriptibles, parmi les ordures et les rats.Chacun cherche quelconque moyen pour obtenir la dose. Fumer ou injecter a quelconque part du corps. Chacun connaît qu´est-ce que c´est una surdose. La Police aussi est present là, pour demander les papiers, pour s´emporter des personnes qui recherché la justice.À la fin, le souvenir des enfants est la seule chose positive dans sa vie. Prólogo;Nada es lo que parece, y por consiguiente lo que sigue a continuación no es verdad, al menos no es la verdad que algunos pretenden. La verdad, en mayúsculas y con todas sus consecuencias me alcanzó, como suelen ocurrir siempre estás cosas, por simple casualidad, por puro accidente, pero me dio de lleno en la conciencia. Pasó exactamente delante mío, una mañana de domingo de julio. La ciudad, permanecía apelmazada bajo el un sol plenamente canicular, sin atreverse a desperezarse, revolviéndose perezosamente en sí misma, con miedo a despertar, y toparse con la realidad. Sus habitantes permanecíamos en un limbo y nos mecíamos suavemente en la placenta de la humedad reinante. La ciudad desparecía a aquella altura de la Diagonal, perdiéndose y difuminando por aquella línea de fuga. Yacía –porque yacer era exactamente lo que hacía- sobre una tumbona, con el perfil recortado de unas palmeras, bajo el hemisferio de un parasol, sobre un césped impoluto a modo de moqueta, y junto a la mancha azul turquesa del agua de la piscina. En aquel ambiente predominaba el abandono de los cuerpos, la relajación de las mentes tan solo interrumpida por el estrépito de los diarios al dar la vuelta a la página, o el griterío de algún crío. Por lo demás los escasos clientes, que permanecíamos dispersos en la piscina de aquel hotel, guardábamos una distancia prudente, los unos de los otros, de forma que podíamos permanecer ajenos por completo a los demás, recluidos en nuestros propios pensamientos, ensimismados, en medio de un silencio casi religioso;De repente la quietud se trocó por el barullo, e hizo más que su aparición, su irrupción, el señor Joan Clos en compañía de su dilecta familia. Buscaron acomodo, y apenas fueron seguidos en su periplo por alguna mirada desdeñosa. Yo continuaba postrado en mi tumbona, resiguiendo los periódicos sin prestar atención a la escena. Los familiares del primer edil fueron introduciéndose en el agua, en medio de muestras de regocijo, ajenos por completo a mi interés. El alcalde de Barcelona se introdujo en aquel mismo elemento con un bañador que había sufrido un numero excesivo de lavados, y aparecía descolorido a trozos, como un traje de camuflaje militar. El señor Clos metía y sacaba la cabeza de un lado a otro y acompañaba el movimiento con un entrar y salir de brazos, que resultaba aparente;En aquel preciso instante algo, una camiseta creo recordar, se desprendió del parasol, y me erguí a colocarla de nuevo. Fue entonces cuando me di de bruces con la verdad: el señor Joan Clos no nadaba, el señor Clos lo hacía ver, caminaba sobre el fondo de la piscina y simulaba con los brazos los movimientos de los nadadores. Hay en el mundo muchas personas que no saben nadar, pero hay muchas menos que aparentan nadar cuando no saben hacerlo, pero ese universo estadístico se reduce considerablemente en caso de que el interesado sea el alcalde de Barcelona. La verdad, la verdad de verdad, sobre Barcelona tan solo era una, esa, la que estaba delante mío realizando ímprobos y denodados esfuerzos para parecer aquello que no era;Sin embargo aquella verdad se hundía con fuerza en el tiempo, tenía raíces profundas en la historia. Las puso de manifiesto el señor Pascual Maragall. Nunca le hicimos un homenaje- explicaba el entonces alcalde de la ciudad- ni le dimos una medalla de la ciudad, y no lo hicimos ni Narcis (Serra), ni yo, porque Porcioles representaba una época en la que procuramos cambiarlo todo y devolver las cosas al recto camino de la historia. Pero ello no quita que hoy (y ayer) no tengamos que reconocer que en aquel periodo y en medio de un urbanismo que después hemos tenido que rehacer con un coste altísimo, no hubiese pasiones inequívocas, como la de Porcioles por Barcelona. (...) El día en que la conservadora del palacete Albéniz se jubiló nos reunió a los dos para comer. Con Teresa y Núria, y las chicas de la alcaldía , un hilo de continuidad personal ha existido entre la alcaldía de José María Porcioles y la nuestra, la democrática. La vigencia del espíritu de Barcelona, resuena siempre, más allá de la época, a través de las personas . El señor Jordi Pujol, presidente de la Generalitat de Catalunya, fue todavía más lejos y reconoció en él, al gran hacedor de la ciudad actual. Porcioles fue, en el buen sentido de la palabra, un visionario. Muchas de las obras que se han hecho en Barcelona empezaron a planearse en su época . Esta claro;A mí, no me tocaba. Yo era un diletante, un ocioso que había llegado al periodismo, de forma tardía, rebotado. Era, y eso en el mejor de los casos, un simple intruso, a quien se le permitían algunas licencias y extravagancias, como suelen permitírseles a la bufones de la corte. Estaba perfectamente clasificado como el enfant terrible , que tenía licencia para soltar unas cuantas impertinencias, era un niño mimando de casa bien, a quien le había dado por escribir en La Vanguardia , y el personal me miraba como quien admira a la cabra con dos cabezas, con mirada benévola y una curiosidad mal sana;Nada me hacía parecer, ni por asomo, a un llamémosle periodista social, aquellos que habían convertido durante el tardo franquismo cada mesa de las redacciones de los diarios barceloneses en un Vietnam. Ahora disfrutaban de una merecida jubilación y se asomaban a la ciudad desde la atalaya de su posición y desde el balcón de Vallvidriera, publicaban conspicuos libros sobre una Barcelona post olímpica en papel cuché con fotos en color sobre las fuentes iluminadas de Montjuich o daban paseitos por la ciudad en forma de libro. Todo el mundo tiene derecho a vivir. Se había acabado la denuncia, quizá porque fueran ya mayores, quizá porque no había nada que denunciar. Barcelona es un mundo feliz, los mejores juegos olímpicos de la historia , dejo dicho el señor Samaranch, mientras tomaba posesión de la Caixa, en justa recompensa por el esfuerzo llevado a cabo, de convencernos, de que sí de que éramos los mejores. Prueba inequívoca de ello, es que con una periodicidad fija, aparece en nuestros diarios un subgénero periodístico inédito en cualquier otro lugar del planeta: el de los habitantes encantados. Sacan a doble pagina un finlandés o un nuevaza landés, cuando más en nuestras antípodas mejor, en que manifiesta una alegría desbordante por vivir entre nosotros. El periodismo barcelonés continua rendido como en la época del alcalde Porcioles, quizá porque el alcalde Porcioles a pesar de las apariencias continua siendo el verdadero alcalde de Barcelona, quien en realidad manda desde el más allá;Sin embargo tuve la ocurrencia de proponer un reportaje sobre Can Tunis, más que nada por ganas de fastidiar, de joder un poco, sobre el universo de la droga, y fue así como en la redacción del diario, conocí a Sergi, un joven fotógrafo, que acaba de publicar un espléndido trabajo sobre los habitantes de Ca l´Aranyo , una fábrica abandonada de Poblenou. Me dijeron de él, que era un kamikaze , un suicida, pero la realidad fue mucho peor. Era bueno, muy bueno, quizá el mejor periodista que he conocido en mi vida. La primera vez que le vi pensé que podía robarme la cartera y después tirarme sin pestañear a la vía del metro al paso de un convoy, no iba afeitado, bebía la cerveza directamente de la botella, tenía la mirada como la de Jeam Deanes, un rebelde sin causa, y si alguna de mis hijas me lo presenta como su novio me daba acto seguido un soponcio, es el yerno que nunca querríamos tener. Era mi hombre, todo lo que yo necesitaba. El reportaje sobre Can Tunis nunca se publicó, por causas ajenas por completo a nuestra voluntad, pero de ahí nació la idea de este libro;Estas páginas que siguen son de una pretensión limitadísima y obedecen exactamente al mismo motivo que provocó la publicación bajo el epígrafe de Ciutadans de Barcelona , de lo siguiente Es necesario pues acabar con estos espectáculos de abandono, de insalubridad que se multiplican por las calles de Barcelona. Acabar con el desorden y la inmoralidad de la beneficencia insuficiente. Acabar con el abuso de la mendicidad profesional. Acabar con la imposibilidad de proteger a los desvalidos. Acabar con el peregrinaje de la fama de los forasteros. Acabar con el vicio mórbido y nefasto de dar por la calle una caridad inútil. Por eso pedimos ayuda a todos vosotros, ciudadanos de Barcelona, porque entre vosotros hay colegas que pueden unirse a nuestro grito de angustia: el pueblo para quien es todo y que puede hacerlo todo, y los gobernantes que son los que tienen la palabra . Fue publicado con el titulo de Ells¡ Una almoina definitiva , por amor a Barcelona ( ¡Ellos! Una caridad definitiva, por amor a Barcelona , por la periodista . Irene Polo, con apenas 23 años. Era periodista, era mujer y era lesbiana, Apareció el 24 de Diciembre de 1.932.;Todavía hoy, estamos en ello, como si dijésemos;MANUEL TRALLERO;La verdad es que son muchas las cosas que tengo que agradecer a Manuel, y que nunca podré pagarle. Durante estos dos últimos años en los que hemos sido pareja de baile hemos compartido experiencias inolvidables y he podido aprender de manos del mejor periodista contemporáneo, lecciones avanzadas de un género cada vez más olvidado por los medios de comunicación;Incomprendido en muchas ocasiones, defensor de la verdad a ultranza, ácido como sus propios textos y cabezón, incluso más cabezón que yo, pero también humano y sentido al mismo tiempo;El mejor compañero de oficio que quizás podré tener nunca y además un amigo, un verdadero amigo;Si no hubiese sido por él, estas fotografías estarían seguramente metidas en un cajón acumulando polvo y acompañando a otros tantos reportajes, que han quedado para siempre en el olvido;Fue realizando el primer reportaje de este libro, en Can Tunis donde conocí a Cristina, la mujer de mi vida. Trabajaba como voluntaria para M.S.F. y gracias a la intercesión de Manuel, desde entonces nuestro padrino, nos enamoramos perdidamente. Desde aquel día ha estado animándome y apoyándome y considero que este libro también es parte de su vida;También agradezco a Carles Costa que haya estado siempre al pie del cañón, dedicando horas y horas para ayudarme en la selección de las últimas cien fotos, y también a Ernesto Hermoso por su amistad y por sus clases personales de fotografía digital que tanto me han ayudado en los últimos retoques de éstas fotos;Me gustaría también agradecer a todas las personas que salen fotografiadas en este libro todo lo que me han enseñado sobre la vida. Practicas de supervivencia en la jungla de la gran ciudad, que no se enseñan en ninguna facultad;SERGI REBOREDO;I. El corredor de la muerte;Bienvenidos al infierno, pasen por favor, y vean el horror...eso sí pueden. Aquí están los apestados del siglo XXI, recluidos en su lazareto, ahí yacen en este pozo negro, en este agujero sin fondo, estigmatizados para siempre jamás. Están ahí, pero ya no están. Aquí no hay billete de vuelta, ni viaje de regreso, es el final de trayecto, la estación final, la última parada. Han dejado de ser, han sido dados de baja como personas, borrada su condición humana, quitados de en medio, puestos fuera de la circulación, apartados de la vista, excluidos de las estadísticas. Son muertos en vida, porque aquello que no se ve, es por la poderosa razón de que ya no existe. Una lógica diabólica, criminal. Foto 01;Hay un olor a túnel, casi un sabor. Se mete dentro, como el frío en el estómago, es como lamer un cenicero, tienes algo en el cuerpo que te pesa, mientras ves aquel agujero que se pierde en la mirada, por entre dos vías que son como dos líneas plateadas sin fin. Es un paisaje tétrico, da miedo solo mirarlo, recorrido de vez en cuando algún convoy inacabable de mercancías, que parece haberse perdido por aquella vía muerta, con un traqueteo monótono, igual que una caja de música estropeada. Hasta allá nos ha llevado Manuel, un chico portugués, para que veamos como fuma heroína marrón. Hay un recodo, una cueva repleta de porquería, pero provista de una silla. Allá nos explica que lleva cinco años consumiendo, que trabajaba en Berga poniendo postes para la telefónica, y que vive en Torre Baró, con su vieja . Es una relación sucinta, mientras extrae el papel de plata, y una y otra vez lo alisa, para preparar el rulo. Sergi va haciendo las fotos;Foto 02;Manuel continua con gestos mecánicos, pero precisos construyendo su artilugio. Vive de trapichear con hachís para los turistas en la Plaza Cataluña. Es como tantos pequeños camellos, a la vez un consumidor, se saca cinco mil pesetas al día. Extrae la heroína de un calcetín, envuelta en una hoja de color verde botella. Coloca la dosis sobre un papel de plata, y con la ayuda de un mechero la quema por debajo, mientras empieza a inhalar el humo que desprende. La heroína va cambiando de color y adquiere un tono cada vez más oscuro, convirtiéndose en una materia viscosa que recorre el papel, volviéndose cada vez más pequeña, y dejando tras de sí, un reguero. Los gestos de Manuel cada vez se hacen más pesados, y el semblante se vuelve más pálido, mientras entorna los ojos. Sergi continua fotografiando, disparando la cámara. ¿De que coño estará echo este chico?, hasta que le noto a él también más blanco que de costumbre. Nuestro objetivo continua inhalando, y explica que produce una gran relajación, sopor y sueño. Se ha acabado la sesión fotográfica y yo me adelanto caminando por la vía, con el sol de cara, que hace daño de solo mirarlo. Foto 03;Fueron llegando como zombis, salidos de un video clip de Mikel Jackson, tambaleándose, caminando por entre una alfombra de jeringuillas y una mar de desperdicios, mezclado con lodo, charcos de aguas y sus propias defecaciones. Al fondo unos colchones por el suelo, un sofá desvencijado, una caseta de perro, bajo una pintada que reza La fuerza está en ti. Dios te quiere libre ;Aquí vamos, sobre todo, de speed-ball , un combinado a base de heroína blanca y cocaína, a cinco euros la dosis. Las substancias se mezclan con agua en el pote , aunque he visto incluso utilizar cerveza, que a menudo es una simple lata recogida del suelo, o agua de los charcos, aunque lo ideal es que sea agua destilada en un recipiente aséptico. Allá se introduce el filtro de un cigarrillo, se revuelve el contenido y se aspira con la jeringuilla del mencionado filtro. Se pincha en vena produciendo un bombeo para aumentar los efectos de la sustancia, por eso la aguja se mantiene un buen rato introducida en la vena, pendiendo del brazo, y el resultado es que se van metiendo elementos extraños en el organismo que provocan necrosis, abscesos y flebitis, los callos , - por esto muchos presentan problemas con las extremidades, cojean o tiene un brazo o la mano paralizada- hasta el momento en que estas se obturan las venas, venas envenenadas . Al proceso de desintoxicación se le conoce como limpiar las cañerías , o lavar la sangre ;La cocaína produce una fase ascendente, hasta llegar al momento del flash , en que se producen taquicardias, hipertensión y crisis psicóticas. Para combatir los efectos de la depresión respiratoria que produce la heroína se procede a la ingestión de pastillas, de psicotropos. Aquí hay un mercado floreciente de estos productos, porque muchos de los que son atendidos en centros ambulatorios con estas substancias, o con metadona acuden aquí a revendérselos para adquirir el speed-ball . El tranxilium , por ejemplo, va a tres euros la unidad. Y también hay consumidores de crack , pero el repertorio no es ni mucho menos completo. En una cosa sí en que esta todo el mundo de acuerdo. Nadie, absolutamente nadie entiende el triunfalismo oficial, por las cifras según las cuales ha disminuido el consumo de heroína en Barcelona. Es un verdadero misterio, más espeso incluso que el de la Santísima Trinidad;Foto 04;He contado hasta tres arcadas consecutivas, mientras clavaba las uñas en las palmas de la mano, que apretaba con fuerza, cerraba los puños, recostaba la espalda contra la pared y la angustia me secaba la boca. No podía, no debía desmayarme, ¿o quizá el orden los factores fuera inverso?, en cualquier caso no debía hacerlo me repetía una y otra vez. Pero la sangre fluía hacia las órbitas sin parar, y entornaba los párpados para no mirar. Yo era un periodista aguerrido, en ocasiones incluso incisivo, ¿no habíamos quedado en eso?. Era un hombre hecho y derecho;Por la puerta de atrás de la furgoneta, apenas a un par de metros, una chica de la edad de mi hija mayor se estaba inyectado, tenía con ella un extraño parecido físico, aunque quizá solo fuera figuraciones mías, y se pareciesen tanto como un huevo a una castaña. Fue la primera imagen, un recuerdo imborrable. ¿Cómo lo llevas? , acertó a preguntarme E. en aquel preciso instante. Me alegro mucho que me haga esta pregunta , respondí en pleno ataque de ingenio, con el cuerpo descompuesto y el estómago revuelto. Aquella noche no conseguí dormir, ni siquiera con la ayuda inestimable del Orfidal, y así varias noches consecutivas;Antes, eso sí, me habían proyectado un vídeo, y me habían dado unas cuantas recomendaciones para mi seguridad personal. No lo sabía pero a aquello se le llama un briefing , una reunión informativa. Eran unos cuantos consejos pronunciados con tono imperativo, con la voz que emplean las azafatas de los aviones, cuando muestran a los pasajeros el uso de los chalecos salvavidas, a base de en caso de que se enciendan las señales luminosas, apaguen los cigarrillos, tiren fuertemente de la mascarilla.... . Habían serías dudas, sobre la conveniencia de mi calzado, y como aquel que no quiere la cosa, recordaban casos en que transeúntes ocasionales se habían pinchado con jeringuillas ya utilizadas, y susceptibles, por tanto, de estar infectadas. Además me explicaron que íbamos provistos de una sirena, por si la cosa se ponía fea, y en caso de que la señal se pusiera en funcionamiento había que salir de allá zumbando. El nivel previo de acojonamiento era indescriptible, el miedo atroz;Lo más difícil, lo más difícil de todo era aceptar que sí, que aquello era real, que estaba pasando, y no era una simple pesadilla, un mal sueño. Era cierto, yo estaba allí, a bordo de un vehículo de Médicos sin fronteras , tras casi medio año de arduas e interminables negociaciones, una ONG, que cuatro veces por semana, acude allí dentro del programa de Cuarto Mundo , en su proyecto de reducción de daños , consistente en el intercambio de jeringuillas, curas y derivación a otros centros. Esto no es el Ejercito de Liberación , no hay monsergas morales, no hay drogadictos, ni yonquis, ni drogatas, ni toxicómanos, ni siquiera pacientes, aquí hay tan solo usuarios, como si se tratase del metro o de la compañía que suministra el gas;A las tres y media, y hasta las cinco y media, hemos abierto la parada, debajo de un puente de la Ronda del Litoral. Este era nuestro destino, Can Tunis, y aquella su patria. Un paisaje de una sordidez indescriptible, un cul de sac , una trampa fatal. Fui incapaz de bajar, de poner el pie en el suelo, estaba agarrotado, no paraba de sudar;Foto 05;Hay historias humanas, claro que sí. ¿Cómo las quieren?, ¿grandes o pequeñas?. ¿Muy conmovedoras, o solo un poquito?. Las hay nuevas de trinca, por estrenar, y otras viejas, ya sobadas. Las hay que van en boca de todos, como la de la muchacha que murió en pleno invierno de sobredosis, y a los pocos minutos su cuerpo estaba completamente desnudo, le habían quitado todas sus pertenencias, ya no le hacían falta. O aquella otra del señor maduro, perfectamente trajeado, con corbata incluida, que va buscar las dosis para su hija, o la de aquella chica rusa que víctima de una crisis de manía persecutoria, atravesó limpiamente la Ronda del Litoral, y se topó con un coche para morir atropellada. O la de la madre que reconoció a su hijo por la televisión, llegó desde León, cuando estaba en pleno mono de abstinencia, le ayudo todo lo que pudo, pero a los pocos días de partir ella, murió de sobredosis;Pero eso, ¿a quien le importa?. Son eso, historias, simples historias, pertenecientes a un desprestigiado subgénero periodístico conocido como de interés humano , que no interesa a nadie salvo que suceda en países lejanos, protagonizado por seres exóticos, y retransmitido por la pantalla del televisor a la hora de la cena. Hoy, por primera vez, he puesto el pie en el suelo, he pisado Can Tunis, Sergi, el fotógrafo dice que más vale pisar la tierra, que la moqueta de los despachos. Sin duda alguna es todavía joven;Está este otro caballero, alto y bien trajeado, que nos pide dinero para acudir a una pensión. Pero dinero, precisamente dinero, es lo único que no llevamos. Estaba en un centro de rehabilitación en Zaragoza y le echaron porque dijo que antes de irme haré daño a alguien . Una tontería, una verdadera tontería según el mismo reconoce, pero ahora una gitana le ha fiado una papelina . ¿Dónde voy a ir?, ¿a dónde?. Conocí a mi madre cuando yo tenía dieciocho años, ahora está en Mallorca, cumpliendo condena por tráfico de drogas ;Y está Pedro, que acaba de salir de la cárcel. Antiguo legionario se ha pasado un año, por el hurto de una mariconera a un turista alemán. Es que la vi allá, tan fácil , naturalmente le pillaron. En la cárcel es horroroso. Porque la misma administración que promueve en TV3, la famosa Marató , con el efecto de recoger fondos en la lucha contra el SIDA, es la misma que se niega al reparto de jeringuillas entre la población reclusa, con un elevado número de drogodependientes. Las agujas para inyectarse son reutilizadas en las cárceles catalanas, alquiladas entre diez y quince mil pesetas, por cuarenta o más personas, con el riesgo evidente de contagio;Pedro nos sigue como un perrito faldero, no quieren que le dejemos solo. Hasta mediados de Diciembre, estamos en Octubre, no cobrara el subsidio de desempleo, ¿Hasta entonces de que vivo, del aire del cielo? . Si me meto en un bar y me tomo cuatro cervezas me sale más caro que venirme aquí a pincharme . Seguimos caminando Hoy he robado un par de zapatos para poder pincharme. Esta es mi degradación como persona,...ojalá me hubiera quedado en La Legión, allí solo se fumaban canutos. Sufre la habitual verborrea tras la administración de la dosis. Hay hombres que maltratan a las mujeres, claro que los que hay, pero también hay mujeres que infringen daños a los hombres, ¿no? . Esta es mi degradación como persona –vuelve a repetir por enésima vez- por eso voy siempre limpio, y aseado, me afeito cada día, para tratar de diferenciarme de los demás. Me lavo cada día y me afeito, por eso, para repetirme a mí mismo que sí, que soy una persona . Le ha pasado de casi todo, como dormir en la calle y ser robado. Yo les decía, ¿pero no veis que no tengo nada, porque duermo en la calle, por gusto?. Pero acabaron robándole la cartera vacía, con toda la documentación. Pedro está francamente preocupado por las consecuencias de la guerra de Agfagistán. Ya veremos que pasa, se van a cortar los suministros, más vigilancia... . De Pedro nos rescata Luis, Yo ya solo espero el autobús,... el autobús de la muerte , y suelta una risotada. Dos veces fui al hospital..., pero por lo visto no era la hora. A la tercera va la vencida ;Está el que acaba de ser padre, que tiene a la madre de su hijo, también drogodependiente, en el hospital tras el parto. Al bebé han tenido que suministrarle metadona, porque tiene el síndrome de abstinencia recién nacido. Él continua yendo a consumir. Y este otro caballero, que va buscando de aquí y allá hasta que reúne lo necesario para una dosis. En ocasiones sirve de conejillo de indias , prueba el cargamento, antes de que lo adquieran los camellos , para constatar la calidad de la mercancía en su propio cuerpo. Ayer les dije, que esto era una mierda, que no valía nada . Ahora está delante mío preparándose, antes de inyectarse, sale una gota por la punta de la aguja, la contempla pasmado como quien esta viendo, la séptima maravilla, del mundo, o la Capilla Sixtina y exclama: ¡Que belleza! , y acto seguido le pasa la lengua, y se relame complacido. No es dulce, y por tanto no ha sido cortada con Cola-cao, como pasa a menudo. Mientras se pincha me explica, Yo lucho porque sea legal, o que en cualquier caso pase como en Austria, o en Alemania, donde recibes asistencia inmediata, y no has de hacer colas interminables para recibir tratamiento. Quiero que mis hijos puedan decir: Mi padre fue un yonqui, pero hizo lo que pudo por mejorar la situación...;Foto 06;¿Cuántas chutas?, ¿ya las has dejado?, ¿americanas o españolas?, ¿plata? . Este es el dialogo que mantiene E. la responsable de Médicos sin fronteras. Algunos llegan con la ansiedad reflejada en el rostro, con la misma cara que pone un pasajero, que en el mostrador de facturación del aeropuerto, tiene prisa por cumplir con los trámites, para no perder el vuelo que está a punto de despegar, mirando a todos lados. Otros en cambio van como a cámara lenta, parsimoniosos y sobrados piden una sola aguja, dejando ver su presunta condición de consumidores ocasionales. A efectos estadísticos les piden el nombre, el año de nacimiento, y el país de origen. Los hay que dan su filiación completa, como si fueran quintos alistándose, y otros susurran el nombre y parten corriendo como quien atienda a una urgencia;Un día cualquiera en apenas dos horas, se resume en un estadillo, 99 usuarios, el 57,42% tiene entre 30 y 39 años, el 27,72 entre 21 y 29 años, el 6% tiene más de cuarenta años y el 7% menos de veinte años. La inmensa mayoría son españoles, el 68,31%, pero los hay de Liberia, Rusia, Marruecos, Estados Unidos, Portugal, Italia, Alemania, Kosovo, Albania, Egipto, Argelia, Francia, Grecia y Georgia. Se recogieron 736 jeringuillas utilizadas, y se entregaron 1.177 por estrenar. Además seis pedazos de plata, 25 smars, gomas para las venas, y 42 preservativos, se efectuaron cinco curas, y se desviaron dos casos de sobredosis al CAPS. Cifras, datos. ¿Todo esto tiene algún interés para alguien?. ¿Para quién demonios estoy escribiendo?. Quizá solo para la posterioridad, es decir para el olvido;Suceden cosas sorprendentes. Como un magrebí pidiendo a voz en grito quien le cambia un billete de cien dólares, o una mujer paseando un cochecito de niños con una caja vacía de fruta en su interior. Pasan dos negros de la altura de una palmera, esgrimiendo sendos machetes, como para ir a la zafra a cortar caña de azúcar, o a una chica con aspecto remilgado de no haber roto nunca un plato, que se le cae una pistola por entre los pliegues de la falda. Llegan un par de caballeros bien trajeados preguntando si hemos visto a un chico que es como uno de ellos, que falta de casa desde hace un par de días, pero del cual no saben ni el nombre de pila, a pesar de ser familiar suyo. También llega otro caballero portando una tabla de surf, o quien pretende vender un surtido de quesos variados, extraviado de algún supermercado, o un policía mostrando la foto de un evadido de la cárcel, por si lo habíamos visto. Y una pareja curiosa formada por un ruso del tamaño de un armario con luna, que lleva una chaqueta tres tallas más pequeñas y las mangas apenas le cubren los codos. Va en compañía de un español bajito, como un botijo al que solo le falta llevar boina;También está el ex combatiente de Kosovo con sus papeles de la libertad condicionada recién adquirida, que muestra como quien enseña orgulloso un trofeo de caza, o la chica a quien E. pregunta por su hija, y responde que esta con la abuela, mientras su pareja nos reprende ¿Porqué habéis tenido que preguntarle por el crío, porqué? . Incluso tenemos en nómina un gracioso oficial, cada día es capaz de explicar un chiste distinto, hoy nos ha tocado el del punky. Reza así: Va un punky en el metro con una cresta así de alta de color naranja, y un viejo se lo mira todo el rato. Hasta que el chaval pilla un mosqueo de mucho cuidado y le pregunta ¿Qué coño miras?. Y el otro le dice: Es que una vez me tiré a una gallina, y quería saber sí eras hijo mío. El narrador se va a toda pastilla;Foto 07;Este es el vigía, el que desde su puesto de centinela da el aviso al poblado en donde están los traficantes. Su presencia en el poblado gitano esta tolerada pero no exenta de problemas. Se ha producido la ocupación de una de las casas abandonadas por parte de un grupo de usuarios, es de decir de toxicómanos. El resultado de la invasión no se hizo esperar. Esto es lo que nos faltaba. No sólo hay que aguantar a los yonquis deambulando a todas horas delante de nuestras casas. Ahora los tenemos durmiendo, aquí como vecinos. Esto no se puede aguantar. Les dejan ocupar las casas para que nos larguemos asqueados . Quien habla es el señor Francisco Pérez, alias Kiki, monitor de la escuela de primaria de Avialar Chavorro. Las declaraciones las recogió El Periódico, del día. El titular del diario, señalaba que Grupos de toxicómanos ocupan las viviendas desalojadas de Can Tunis . Los subtitulares rezaban El incendio de una de las casas asaltadas por drogadictos ha crispado el ánimo del vecindario. Los afectados por expropiaciones amenazan con cortar la ronda si no les dan pisos de protección . Por su parte El País, titulaba un breve Incendio en una vivienda de Can Tunis. Solo leyendo las reseñas uno podía enterarse que se habían producido tres heridos en el incendio, algo así como cuando se cae un avión en lugar de dar la noticia de los muertos en el accidente en titular, se lamentase la irreparable perdida de un aparato Boeing 747;Foto 08;Aquí, en el poblado gitano, la policía no entra casi nunca, ¿para que?, deben pensar, pero sin embargo hubo una excepción clamorosa. Lo explica la Federación Catalana de Palomos Deportivos, en su página web, bajo el original título de Can Tunis. Ciudad sin ley;Desde el pasado mes de Octubre, se han ido sucediendo una serie de robos de Palomos Deportivos, efectuados en centros de entrenamiento y en propiedades particulares de socios federados y pertenecientes a diversos Clubs de colombicultura, en varias poblaciones cercanas a la capital barcelonesa. En total hay más de 30 robos denunciados en las comisarías locales correspondientes y sobre unos 1.000 ejemplares sustraídos y valorados en unos 50.000.0000 ptas. (...) Se teme que los autores de los robos, utilicen nuestros palomos para acciones perversas y lucrativas Se sospecha que los autores de los robos, los venden para entrenar gallos de pelea, los cuales los destrozan sin compasión, o incluso se piensa que están utilizados como contenedores de sustancias (...) El pasado día 14 de noviembre, fuerzas especiales de la Policía nacional y judicial, mediante orden de registro en algunas viviendas del barrio de Avillar Chamorro, en Can Tunis, fueron recuperados con vida 53 ejemplares, algunos de ellos, hallados en estado crítico de deshidratación, por lo cual se teme que perezcan de forma inevitable en pocos días. Durante la operación, se hallaron una gran cantidad de palomos muertos, que habían sido abatidos a tiros por los autores de los robos. Los cuerpos de estos palomos yacen en los tejados del barrio, en estado de descomposición. Tal y como comprobaron los agentes policiales;Foto 09;Salgo de paseo con E. Tengo la misión de llevar una bolsa de chutas nuevas, mientras ella sostiene el recipiente para recoger la ya utilizadas. Emprendo el recorrido, el tour a la ville con el ánimo encogido. Somos un objetivo fácil, me comenta cuando estamos en mitad del descampado, un paisaje de aspecto lunar con algún que otro coche calcinado, basura amontonada, y un poni, sí, si un poni lo han leído bien, paciendo tranquilamente, atado a un árbol, En ocasiones, por lo visto, les disparan balines o les arrojan piedras desde el poblado cercano;Hacéis un trabajo magnifico con nosotros, magnifico . Mi interlocutor se tambalea de un lado a otro, aunque la verdad es que yo tiemblo más que él, no de miedo, sino de pánico. Vistos de lejos debemos formar una pareja curiosa. Le ha cogido la ya tradicional prosapia que da la coca. Estoy con metadona. No tengo anticuerpos, aunque me he pinchado con chutas utilizadas, lo que pasa es que siempre llevaba una botella con lejía y limpiaba las jeringuillas. Pero tengo la hepatitis B y C. Sí mi mujer se entera de que me meto caballo , me mata... He tenido quince meses de cárcel, no tengo trabajo... ¿tú crees que hay algo para esto? . Una fina corriente de sangre, le bajaba por el brazo. Lo juro, podía haberme puesto a tararear el estribillo de la última canción de moda, contar ovejitas, o repetir la alineación del Dream Team , pero me puse a rezar el Padre Nuestro, de forma mecánica, una y otra vez, sin parar, como si fuera un tic nervioso. Los coches permanecían parados en la Ronda, como cada día a aquella hora, ajenos por completo a lo que sucedía a escasos metros;Por entre los matorrales se ven inyectándose, y los niños del poblado pasan por en medio en bicicleta, ella como si tal cosa se acerca a los usuarios, a preguntarles si necesitan alguna cosa. Es como un servicio a domicilio, in situm . Yo me quedo a un metro de distancia, el tiempo parece haberse detenido, me sudan las manos, la bolsa me resbala, y parece pesar una tonelada al cabo de un rato. Estoy a punto de sufrir una crisis de ansiedad, de tirarlo todo, pegar un grito, y salir corriendo....No puedo más, respiro de forma entrecortada. Estoy agotado, exhausto como si hubiera recibido una paliza. En el camino de regreso le pregunto a mi guía ¿Tú tienes pareja?. A mi no aguanta nadie, ¿y tú tienes pareja?., responde ella. Hago un gesto vago con la mano, Tienes aspecto de disparar a todo lo que se mueve , y acto seguido se hecha a reír. Produce un estremecimiento oír aquí una risa, como procedente de un mundo lejano, de un más allá remoto;Tengo ganas de cogerla entre mis brazos, de abrazarla contra mi pecho, de besarla una y otra vez, allá en medio....pero no lo hago. ¡Menudo sitio para enamorase!. De regreso a la furgoneta, Carme Tapies, la responsable del proyecto me dice El peor día fue cuando una chica me preguntó, ¿Pero tú, tu que puedes, porque vienes aquí?. No ves que nos moriremos todos igual, vengáis o no;Foto 10;Susan han muerto. Fue la primera persona con la cual hablé allá distendidamente, de tú a tú. Fue tras el 11 de Septiembre. Yo a los americanos les tengo miedo, son capaces de cualquier cosa. Ellos pensaban que estaban a salvo y ahora se han dado cuenta de su impotencia, puede ser terrible, terrible.... . Lo sabia, bien por propia experiencia, no en vano ella era americana y lo explicaba con la misma voz que utiliza Stanley Laurel, en las películas de El Gordo y el Flaco , un castellano gangoso, que se recreaba en las cavidades nasales, y acababa por tener unas resonancias casi cómicas, como si hablara en falsete. Tenia todavía rasgos de belleza, aunque yo asistí en primera línea a su ultimo irreparable deterioro, y poseía la distinción natural de las ladys, que han aprendido a tomar el té con limón y a leer libros buenos desde pequeñitas. Era una más, pero no era un cualquiera, tenía clase, una clase innata, que destacaba incluso en medio de aquel estercolero y aquellos desechos humanos, irradiaba algo, una fuerza interior. Al hablar una vez y otra con ella, hice un gran descubrimiento. Los drogaditos, no son tontos, todo lo contrario suelen personas sensibles, muy inteligentes. El hallazgo me produjo grandes controversias. ¿Cómo pueden ser inteligentes personas que se autodestruyen? , solían responder mis interlocutores. Susan era la respuesta, pero eso pocos, muy pocos lo sabían;Era una antigua modelo, ex hipé, veterana de Vietnam, se dedicaba a pasar compatriotas suyos de contrabando a Canadá, para evitar ir a aquella guerra, y sin embargo, por paradojas de la vida, se enganchó precisamente con la heroína que traían los combatientes de vuelta a casa. Huyó de los Estados Unidos, casándose con un catalán y recalando en Barcelona. Tenía su genio, claro que sí, y sufría una verdadera paranoia en forma de manía persecutoria. No hables nunca de mí, por favor, no lo hagas nunca, porque los yonkis ricos, no me pueden ver . Explicaba peleas con casi todo el mundo, incluso que me mordieron y me pasaron los anticuerpos del SIDA, pero era entrañable;Esta es su última sobredosis, y a los pocos días supimos había muerto en el Hospital del Mar. Ha durado muchísimo, para la larga trayectoria que llegaba En casa, mientras escribía un articulo sobre ella para La Vanguardia , me puse a llorar. Hable por teléfono con E. y me pregunta ¿Por qué lloras?, está chica tiene el don de hacer siempre la pregunta inadecuada, en el momento más inoportuno, pero estoy loco por ella. Era una hija de su madre –por cierto una periodista de Nueva York con cien años cumplidos- pero la vamos a encontrar a faltar. Solo pude darle gracias a Dios por haberla conocido. Ella ha sido la ultima, pero desde luego no será la última;Tampoco ha sido una muerte inútil, porque aunque Can Tunis desaparecerá físicamente, Dios mediante, aunque no quede ni un solo vestigios, ni piedra sobre piedra, el problema cambiara de barrio, de emplazamiento, no desaparecerá, por supuesto, pero el recuerdo de la inculcación sistemática de los más elementales derechos humanos que aquí se han producido, en medio de un silencio atroz clamoroso, perdura, para siempre, para nuestro oprobio y vergüenza, en el recuerdo de la ciudad. Es profecía. Susan: no te olvidaré nunca. Va por ti;Foto 11;Hay parejas como esta o como aquella otra. El consumía, ella no. Él venía aquí a inyectarse, y ella le acompañaba, así un día, tras otro. Al final ella decidió pincharse, para saber lo que sentía él . Tras inyectarse el trabajo que tuvo para salir de allí con todas sus pertenencias puestas, empezando por el teléfono móvil, un bien muy cotizado en aquellas latitudes. Sergi la acompañó hasta la parada del autobús. Ahora ya sabia lo que sentía su compañero;Foto 12;La chica, una italiana de apenas 17 años, se acicala tras la ducha. Esta es tierra de misiones. Para conseguir que puedan ducharse una vez a la semana, ha sido preciso el concurso de tres ONGS distintas, una que pone el personal, Médicos sin Frontera, otra ABD, que se encarga del transporte y una tercera, Arels, que presta el local.Eso sí, el ayuntamiento realiza encuestas entre ellos, que después deben publicarse en sesudos estudios, figurar en completas memorias y documentadas ponencias en congresos internacionales. No harían falta ni presupuestos extraordinarios, ni investigaciones científicas, ni fondos de la Unión Europea, aquí como en la India o en el África subsahariana, una simple toma de agua, una cotidiana manguera, podría salvar vidas humanas;La sensación de impotencia es absoluta;Foto 13;Estamos en la parada de la Ramblas, delante de Canaletas, estamos Sergi, yo y un usuario. Llega el autobús nº 38, pero no se detiene, nos ha visto, ¡claro que nos ha visto!, pero ha pasado de largo y de nosotros. Saltamos los tres a un taxi, y emprendemos la persecución del autobús, Ramblas abajo. Es inútil pretender que el taxista nos lleve a Cam Tunis, porque los taxis de Barcelona, van a casi todas partes, menos a una, precisamente a esta a Can Tunis. Saltamos a tiempo del taxi, y nos abalanzamos sobre el autobús al final de las Ramblas. El usuario quiere pagar su parte proporcional del taxi, pero le invitamos. La visión sobrecoge el animo. Es como un autobús del sur de los Estados Unidos, en plena época de la discriminación racial. En la parte delantera van las personas digamos que normales, los que han pagado billete, donde irían los blancos. Detrás los usuarios, y nosotros con ellos, a quien la compañía tiene la gentileza de no cobrarles el billete, es todo un detalle. En medio separando ambos mundo, están los guardias de seguridad, con su aspecto inevitable de skin heads, pelo raspado, gafas de sol aunque llueva. Es lo más parecido que he visto en mi vida, a los vagones de tren en que se transportaban a los deportados hacia los campos de exterminio en la Alemania nazi. Hay un olor penetrante a humanidad, un aroma poco embriagador que lo invade todo, que impregna hasta el cabello y la ropa, igual que si hubieran fumado en un recinto cerrado. Están allá sentados, apenas hablan entre ellos, mirando fijamente hacia el frente, seguros de encontrar su destino. Ajenos al paisaje que transcurre junto a ellos, y el azul imperioso del mar Mediterráneo. Tienen una cita con la muerte, mientras los pasajeros de la parte delantera, no giran nunca la cabeza. Los guardias de seguridad proceden a su recuento, a nuestro recuento, como sí fuéramos cabezas de ganado y apuntan en un papel el resultado. El viaje ha acabado;Foto 14;Se esta preparando para ejercer, igual que Antonia a quien han recogido caminado sola por el Cinturón de Ronda, dirección a Can Tunis. Mientras ejercía la prostitución en Montjuich, ha sido violada, y robada. No tiene nada, ni cinco, pero confía en que alguien le preste algo. Tratan de convencerla de que acuda a un dispensario a curarse de las heridas, pero ella prefiere continuar el camino y la dejan en la parada del autobús. En ocasiones las chicas, cuando tienen el mono, solicitan el cinquillo , una quinta parte de la dosis, y a cambio proceden a efectuar una felación al donante. Es una practica habitual;Esta por ejemplo Merche, delante de mío, regordeta. Tiene 25 años, se inyecta desde hace tres meses. Busca ayuda. Sí yo me salgo, quizá podré ayudar a que mi pareja se salga. No puedo más, no puedo más... ,solloza mientras fuma,con unas lágrimas que son como lamparones. Contrajo el Sida por una relación sexual de la que quedó embarazada y abortó. Ha ejercido esporádicamente la prostitución. Tiene un hijo de ocho años, pero le quitaron la custodia y está en un centro de la Generalitat. Desde entonces sufre una depresión, se pasa el día llorando. Se toma cinco o seis Tranquimacines por jornada. Queda para ir al dispensario de Médicos sin fronteras . Pero nunca acudió;Hoy ha sido un día tranquilo, han llevado a una usuaria a abortar al hospital. Ejerce la prostitución cerca del cementerio, y los clientes le reclaman hacer el acto sexual sin preservativo. Simple rutina;Foto 15;La señora Felisa quiere hablar conmigo. Es una gran noticia, casi un acontecimiento. La señora Felisa es la máxima responsable de ABD, otra ONG, que acude todas las mañanas con su correspondiente furgón a realizar un trabajo semejante al que realiza Médicos sin fronteras por la tarde. Sin embargo de trata de una ONG, un poco especial, porque ha ganado un concurso convocado por el Ayuntamiento. La buena mujer esta preocupada y me cita en su despacho. El motivo de su angustia es saber lo que voy a escribir, sobre todo me ruega, casi me implora que no diga ni una palabra de la carpa , un establecimiento por lo visto semi clandestino. Se trata de una tienda de lona, en cuyo interior, con asistencia sanitaria, los usuarios proceden a inyectarse. En Madrid, gobernado por la derecha rancia española, existe en Barranquillas, un poblado semejante a Can Tunis, una llamada sala de venopunción , la famosa narcosala. Aquí en Can Tunis, cuando se quiso instalar algo parecido se armó la de Dios es Cristo. Aun recuerdo un programa radiofónico de Josep Cuní, en que un representante de la asociación de vecinos de la Zona Franca, se oponía a su instalación aduciendo que ellos no estaban en contra de los drogadictos, sino simplemente de los drogadictos que vienen de fuera . Me insulto, me llamó nada menos que intelectual barato , le rogué que retirase de inmediato lo de intelectual... lo de barato era rigurosamente cierto;El doctor Manuel Amoro Peminger, trabajó en Can Tunis, y visito Barranquilla, sus conclusiones aparecieron en una carta en el Servei d´Informació Col.legial. correspondiente al número 100, de septiembre - octubre del año 2001. Entre otras consideraciones tras estar en poblado madrileño escribe: Vaig veure com pot ser un espai de venopunció en condicions, preparat i recolzat per l´Administració. Em vaig adonar que és una necessitat de salut imprescindible en un espai com Can Tnuis. És una necessitat de salut tan elemental que no desempvolupar-la vulnera la més elemental ètica profesional. (...) M´he sentit frustart cada cop que intentava dur a terme allò que m´indicava el sentit comú i la meva experiència. Veia com la gent consumia en condicions d´higiene deplorables i aquesta queixa no arribava enlloc per manca d´interès dels responsables de Salut Pública. (...) He pogut veure amb els meus propis ulls com a la Barcelona del 2004 hi ha ciutadans que s´ha decidit abandonrar.(...) Es molt tris adonar-se que hi persones a les quals l´Administració no considera com a tals. I aquest atemptat als drets mes fonemebtals de l´individu, aquesta desprotecció premeditada en fa pensar que encara ens queda un llarg camí, per assolir una societat justa i democrática; Mientras tanto a la señora Felisa, a la buena mujer, le da miedo que se provoque la alarma social , que los vecinos se revuelvan en contra suya. Hay una cosa sensacional, extraordinaria. La Generalitat de Catalunya, el departamento de Sanitat, cedió un autobús nuevo. ¿Saben ustedes que hizo?. Lo primero, exactamente lo primero fue arrancar la pegatina, el escudo de la Generalitat de Catalunya. En todas partes ponen la chapa, pero aquí en Can Tunis hacen precisamente lo contrario: la quitan;A la mañana siguiente vamos con Satxa, un responsable de ASUT, unas siglas que varían según las épocas, y que igual significan Asociación Somos Utiles, como Asociación de Usuarios y ex usuarios de toxicomanías El chico está por la despenalización de las drogas, por el tratamiento de los drogadictos como enfermos. Nos lleva en su coche, detrás nuestro va un equipo de TVE, de Sant Cugat, para realizar un reportaje de la demolición del poblado gitano, y del traslado de sus habitantes, es casi una excursión colectiva. Satxa es un tipo ocurrente, muy vivido, que tiene una pieza de puzzle, y como casi todos piensa que ya tiene el rompecabezas completo. No hay que preocuparse tanto por el calzado, yo he ido muchas veces en coche y nunca he pinchado . Es un argumento definitivo. Aquí por las noches, es como si vieras volar al diablo . Conoce a todo el mundo.¡Hombre, cuanto tiempo sin verte! , le suelta a bocajarro a un caballero. Es que he estado en la cárcel. Quince días, pillé una borrachera y me cargue una cabina de teléfonos. Me cayeron treinta mil pesetas, pero como no las tenía, pues... para adentro Satxa explica que a los drogadictos Hay que tratarles con cariño, y en casi todas partes lo único que hacen es suministrarles tranquilizantes para que molesten lo menos posible;Llegamos al furgón de ABD. Es como una especie de fuerte del Séptimo de Caballería, entre los indios. Casi nadie baja al suelo, parecen parapetados tras las vallas. No ha habido suerte, como hoy hace viento, no han podido plantar la tienda, la famosa carpa , con la llegada del invierno, eso sí, no podrá instalarse y utilizaran uno de les viejos furgones. Reparten desayunos, y bocadillos al mediodía, blandos, fáciles de masticar por los problemas de dentición. A los usuarios que lo hacen les pagan mil pesetas, también les dan mil pesetas a los que asisten a una charla informativa o a los que recogen jeringuillas o amontonan plásticos. La imagen es como de campos de refugiados en Somalia o en la antigua Yugoslavia, sin embargo lo más sorprendente de todo, es que llega una pareja a bordo de un coche Mercedes con matricula italiana, y se ponen a la cola para recoger el bocadillo, como sí tal cosa se lo comen;Foto 16;Es Yamal Mesaud, natural de Ceuta, aunque lleva un largo trayecto porque no solo ha vivido en su ciudad natal sino también en Málaga, en Córdoba, en San Roque, en Úbeda, en Cazorla, y por último en Barcelona. Trabajaba montando y desmontando coches de feria, desde hace nueve años duerme en Can Tunis, ya no sale de aquí. Su padre murió hace tres años de lo mismo, fumaba heroína;Nos deja fotografiarle para que le vea su madre. Su madre le ha echado de casa, porque el padastro –alcohólico- ha amenazado en que si no se iba, se iba él. Yamal afirma compungido No es mala gente, pero mi madre me echó por su culpa;Foto 17;A través de la venta rectangular de la furgoneta, desfila en procesión una verdadera corte de los milagros, es como la proyección de un film en una pantalla lejana, en tonos sepias, como un teatro de guiñol de mi infancia, en donde aparecían y desaparecían unos muñecos, el bueno le pegaba unos castañazos de miedo al diablo al acabar la representación. Esto no es teatro, esta vez no son de cartón y trapo sino de verdad, seres humanos con mayor o menor grado de evidente deterioro físico, que van depositando las jeringuillas y retiran las nuevas. Aunque a nadie se le escapa que por la noche, algunos las venderán a quienes acudan a por suministros. Hay desde la mulata que cojea ayudada por un bastón, arrastrando todas su pertenencias, hasta quienes han perdido ya prácticamente todos los dientes o presentan hematomas como mapamundis bajo los párpados. Pero todos irremisiblemente todos, sin excepción alguna han extraviado el brillo de la mirada, son ya opacas;¿Cómo estas hoy José?, le pregunta E. a un chico, no en vano lleva acudiendo aquí desde el año 99 y a muchos los conoce por su nombre. Mal, si estoy aquí es que estoy mal . Otro chico se ha hecho una herida, es de casa bien, del Paseo de la Bonanova. Otras veces no son simples rasguños, sino mordeduras de ratas, que aquí son del tamaño de un conejo. Va pasando delante de mis ojos una Babel cosmopolita, desde el negro azabache de Gambia hasta el señor maduro de Manresa, desde quien llega en autobús, hasta quien lo hace a bordo de un lujoso Mercedes, desde el gitano de pelo ensortijado hasta el marroquí que llama indefectiblemente hijo de puta al argelino, hasta que llega el argelino y llama hijo de puta al marroquí, llegan con el camión de reparto de la empresa y el mono de trabajo puesto, con los libros debajo del brazo recién salidos del colegio, o con la motocicleta que atan junto a la furgoneta para que no se la roben. Se pinchan y vuelven a sus quehaceres particulares;Hay también rusas bellísimas, de un rubio color princesa de cuento de hadas con la mirada lánguida, y verdadera carne de presidio, con tatuajes hasta en las cejas y las venas acuchilladas como por navajas, no en vano algunos llegan a pincharse hasta sesenta veces al día, esta parece ser la plusmarca, el récord actualmente establecido. Son verdaderos espectros, casi fantasmas, recuerdan las imágenes de Semana Santa, con sus semblantes acerados, las carnes anacaradas, los hilos de sangre de los que pende la aguja, víctimas de crisis psicóticas, rascándose sin parar, o rebuscando entre los dedos;No en vano esto es Can Tunis, el supermercado europeo de la droga, el lugar del continente donde se pude adquirir más barata. Es la meca, el epicentro, el paraíso. Está situado estratégicamente al lado del puerto y cerca del aeropuerto, y bien comunicado con la ciudad, y encima hay que entrar y salir por el mismo lugar, una ratonera. Llegan de todas partes, incluso algunos vienen a Can Tunis a pasar las vacaciones. Esta chica italiana, con la mochila acuestas, como si fuera de camping, se acerca a pedirnos una aspirina y E. le explica que es por efecto de la cocaína. No he tomado nada, acabo de llegar, afirma enfadada mientras se larga;Llega Xavier, un viejo conocido de la casa, mantiene una relación odio amor. Sostiene completamente en serio que el ojo amoratado que luce ha sido causado por una caída producida por un ataque de epilepsia. No solo soy drogadicto, sino que además epiléptico. Menuda desgracia;No hay nada, ni agua potable, ni servicios higiénicos, ni contenedores para la basura. ¿Para qué?. Nadie recoge nada, no pasa por ejemplo, como en la parte alta de la ciudad, en la Carretera de les Aigües, en donde una brigada de la limpieza se lleva con primor los preservativos y los pañuelos desechables, usados en lances de amor. De vez en cuando pasan una excavadora, aplanan el terreno, y asunto resuelto. A menudo hay que atender victimas de las mordeduras de ratas, que aquí tienen las dimensiones de los conejos;Foto 18;El comité de recepción, de bienvenida está formado por miembros de la Policía Nacional, en traje de faena, el despliegue de efectivos es impresionante, en moto, a pie, a caballo, en coches patrulla o en vehículos camuflados. En ocasiones, incluso realizan el trabajo previo, en las propias paradas del autobús. Es como cazar moscas en un panal de rica miel, cuando llega el autobús, todo el mundo sale corriendo, tratando de evitar el encuentro con los agentes, la cacería, son como hormigas, queriendo zafarse deprisa, como animales cogidos en una trampa. Es muy sencillo. Se forma una tupida red, y se va seleccionado, más tarde ó más temprano todo pasaremos por este control, esta frontera infranqueable, esa aduana. Hay que enseñar la documentación, sobre todo por la cosa de las órdenes de búsqueda y captura, o la falta de permisos de residencia. Después hay que abrir las bolsas, vaciar los bolsillos y poner las manos sobre el coche patrulla. Sobre todo buscan los objetos robados, fácilmente intercambiables por papelinas, o las armas. Las fuerzas del orden, van merodeando por todas partes, pero nunca se meten en el poblado gitano, ¡vaya casualidad!. Hay una especie de pacto no escrito, según el cual no se acercan a los furgones de las ONGs, pero ello no ha evitado que en más de una ocasión se les hayan cruzado los cables e incluso hayan pedido la documentación a los propios voluntarios. No es frecuente, pero en ocasiones se escapa alguna hostia, en estas circunstancias, las consecuencias pueden ser inenarrables;Foto 19;Delante mío está la policía. Es un caballero con el pelo rapado y perrilla, parece haberse escapado de una película de Kun Fú. Me pide la documentación, mientras me pregunta si llevo drogas o armas. En estas que aprecio el grosor de mi abdomen cervecero y apunto está de escapárseme la risa, solo con pensar que alguien pueda sospechar que presento un aspecto aguerrido;¿Qué es esto que lleva en la mano, una navaja? , inquiere el señor agente. Un rotulador , le respondo. ¿ Un rotulador? , requiere de nuevo el representante de la ley. Un rotulador marca Montblanch , afirmó como queriendo dar más credibilidad a mis palabras, con el nombre de la marca. Coge el utensilio entre sus manos, lo desmonta con sumo cuidado, como si fuera una trampa, y comprueba que dentro solo hay la carga de tinta. Me lo devuelve con la desilusión tiñéndole el semblante;Blande el DNI en la mano, mientras aparece un compañero suyo. Le explico que soy periodista, y le enseño la credencial. A Sergi y a Manuel también les han parado. Le preguntan a Manuel si le hemos obligado a realizar las fotografías, responde negativamente, vuelven a la carga y le preguntan sí nos hemos identificado como periodistas, responde afirmativamente. Respiro aliviado. El agente contrasta ambos carnés. ¿Qué están haciendo aquí?. Un reportaje . Una señorita rubia teñida con aspecto de Barbie, colega de mi interlocutor, que resopla tras haber ascendido con esfuerzo el terraplén de la vía me dice: ¡Vaya sitio para hacer un reportaje! . La mirada que le dirijo la hace volverse hacia otro lado. ¿Qué tipo de reportaje? , inquiere mi interlocutor. Un reportaje, respondo sin demasiadas ganas de hablar. Este es un sitio peligroso, váyase con mucho cuidado . Solo atino a contestarle Pero esto también es Barcelona, ¿no?. Me fustiga con la vista;Foto 20.;No podemos seguir, aun diría más, no debemos continuar por más tiempo. Es el final. Llegamos haciendo las fotos a hurtadillas, a escondidas, y nos vamos reclamándole a Sergi que les haga una última foto, la de la despedida. Le han quitado la custodia de su hija, ingresada, en un centro de la Generalitat. Pero ella enseña ufana su retrato. Ha encontrado pareja, y la vida sigue;Para nosotros nada será igual. Sergi se ha enamorado de Cristina, y viceversa, una voluntaria de Médicos sin Fronteras, y se irán a vivir juntos, y yo no he vuelto a ver nunca más a E. que se ha ido a Madrid para siempre. Pero la vida sigue, ¿no?, habíamos quedado en ello;El doctor Torralba tiene la amabilidad de recibirme en su despacho de la plaza Lesseps. Es el responsable municipal del plan contra las drogas, un perfecto funcionario socialista, cuyo lema y divisa es hago lo que puedo . Me recibe de uñas y yo para allanar el camino, es una figuración, le enseño las fotografías. Hace ver que no se inmuta pero un leve temblequeo del labio superior le delata. Es el vivo retrato de Quico el Progre , barba incluida. Se explica perfectamente, es como hablar con una pared de frontón, tiene la imagen aprendida no en vano su despacho está dentro de una habitación más amplia, en cuya puerta reza el título de Imatge i comunicació, una cosa rimbombante y en buena medida sorprendente para un sitio como este. Rebate todos y cada uno de mis argumentos, como quien sabe de memoria las peguntas y las respuestas correctas del catecismo. Si, efectivamente están en unas condiciones horrorosas, pero que gracias a él, no están peor. Un verdadero consuelo, si no hay agua no es culpa suya, y él en cambio la lleva en bidones; si hace frío no es culpa suya, y él en cambio les consigue mantas térmicas. Sus programas con metadona llegan a más de dos mil personas, y mordeduras de rata, que él sepa tan solo han habido dos casos. El tiene 80 millones para Can Tunis, y en Madrid para la sala de venopunción 500. No hay demoras ni listas de espera en los hospitales, ni en los centros de rehabilitación, aunque eso sí, reconoce que el servicio del Hospital del Mar- que por cierto no depende de él- estuvo en verano cerrado tres meses por obras y por vacaciones. Que publicar estas cosas, solo puede provocar que los vecinos se reboten y si cortan el tráfico, como ya ha pasado en otra ocasión, no podrá hacer nada más. La prensa ya se sabe, pone el titular para vender más;A los pocos días fuimos con Sergi al SAPS, un centro de la Cruz Roja, abierto de las 10 de la noche a las 6 de la semana, y que atiende a la población drogodependiente, pero también a las prostitutas del Raval. Habíamos quedado con Miguel Sierra, el responsable, pero llegamos tarde y ya se había marchado. Alguien me preguntó si había escrito el artículo sobre Susan, le dije que sí, que había sido yo. Me felicitó y dijo Me ha gustado mucho. Tuve una de mis típicas reacciones de tímido recalcitrante y le respondí A mí tampoco . No entendió nada.;Localizaron al señor Sierra, por teléfono, y este me explicó que yo podía hablar con quien quisiese, pero que solo podía utilizar a efectos de publicación aquello que él me dijese, porque él era la única fuente autorizada, quedamos para vernos al día siguiente. A la salida unos caballeros se estaban pinchando en la escalera y muy amables nos dijeron, Pasen, por favor pasen No nos vimos con el señor Sierra, hablamos por teléfono. Me cagé en la madre que le parió, le dije de todo. ¿Quién era él para decirme lo que yo debía o no publicar?. Respondió que él guardaba la intimidad de los usuarios de su servicio, como sí acaso yo pretendiera publicar la historia clínica de alguien, y que además lo único que yo quería era beneficiarme del dolor de los demás. Podía haberle estrangulado tranquilamente de tenerle delante de mío;Pensé en que aquella, vez que por matar el rato salimos a dar una vuelta en Can Tunis. Georgina, la presentadora televisiva, es rubia y tiene veinte pocos años, en apenas media hora se había fumado más de medio paquete de cigarrillos, y estaba hecha un manojo de nervios. Caminamos, y yo la animaba ¿Tú no quieres ser una periodista de verdad? . No me he sentido nunca tan gilipollas como diciendo semejante chorrada, No levanta la vista del suelo, tratando de no ver a los usuarios como se inyectaban delante nuestro, cuando llegamos debajo del puente, palideció, y le pase un brazo alrededor de los hombros, está temblando. Solo me dijo gracias; Programa d’intercanvi de xeringues (PIX´S) 24 hores a Barcelona i rodalies, cap de setmana i festius, informació de l’accés a usuaris,...Accessibilitat als Centres d’Atenció i Seguiment de Drogodependències (CAS) de Barcelona i rodalies: Número de places obertes i accés en 48 hores;Pressupost per part de l’Ajuntament i Generalitat vers l’enderrocament de Can Tunis.Recursos econòmics per engegar programes i equips deguts a la crisi de Can Tunis;Recursos socials i sanitaris adaptats a les necessitats de la població d’alta marginalitat com centre d’emergència, sales de venopunció, albergs, dutxes públiques, etc;Crítica del projecte del tractament amb metadona de baixa exigència de l’Agència de Salut Pública ( carnet REDAN,...);Preocupació per les pràctiques de risc que detecten els equips d’aproximació;Situació actual de Can Tunis: brosses i runes, electricitat i aigua en perill d’electrocució;Alarma social degut a l’impacte del desplaçament de la població marginal i exclosa social de Can Tunis a altres zones de Barcelona i rodalies, que són portadors de malalties infeccioses ( VHC,VIH, Tuberculosi,...) sense cap control sanitari;Millora de l’accés a la targeta sanitària a aquelles persones indocumentades;Descoordinació entre Generalitat de Catalunya i Ajuntament de Barcelona, sent el mateix partit polític;Aquelles persones que no vulguin fer cap tipus de tractament quines mesures es contemplen per ser atesos pels recursos socials i sanitaris;Situació policial vers al col•lectiu de persones més vulnerables, en comptes dels grans traficants; Remetem el text del Manifest redactat per professionals i afectats/des per l’enderrocament del barri de Can Tunis a Barcelona, acompanyat del llistat de signatures d’adhesió individuals i col•lectives recollides fins ara. En aquest moment, les úniques respostes rebudes a nivell institucional han sigut la tramitació d’una queixa per part de l’oficina del Síndic de Greuges, i la emisió d’un comunicat de resposta mitjançant la pàgina web de la Generalitat de Catalunya;Considerem que encara no s’han produït accions efectives que garanteixin cobertures adients dels problemes socials i sanitaris que engega aquesta situació de crisi que afectarà un nombre elevat d’usuaris/es de drogues que freqüentaven aquest barri. Avui mateix, encara no s’han posat en marxa equipaments humans, materials i econòmics que permetin preveure una sortida mínimament garantida d’aquesta crisi, i la nostra por és que empitjora dia rere dia la possibilitat d’augment en la transmissió de malalties;Després de parlar amb responsables de la Direcció de Drogodependències del Departament de Salut, seguim creient que el nivell on s’haurien de produïr les decisions operatives més efectives i urgents (alliberació i assignació de pressupostos per afrontar la emergència social i sanitària) és el dels màxims responsables polítics dels Departaments competents a la Generalitat de Catalunya i l’Ajuntament de Barcelona. Per això, voldriem demanar de vostés una reunió conjunta tant aviat com sigui possible, per tal de tractar els següents punts urgents;Garantia d’accés igualitari i normalitzat a la salut i als serveis socials per les persones amb problemes de drogues. Concretament: millorar l’accés a la tarjeta sanitària de persones sense sostre; escuçament de les llistes d’espera en l’accés a programes de tractament, substitució i desintoxicació en drogodependències; la cobertura d’intercanvi de xeringues per als drogodependents que segueixen actius en l’ús intravenós de substàncies; i la capacitat d’absorció de les demandes socials provinents d’aquest col•lectiu;Participació ampla dels sectors associatius i professionals relacionats amb les drogodependències i l’exclusió social, en un consell social provisional adreçat a l’abordatge multidisciplinar i multisectorial de la situació de crisi endegada per l’enderrocament del barri de Can Tunis;Ressolució de mancances materials i econòmiques que afecten els Departaments de drogodependències als nivells nacional, comarcals i municipals, i les entitats intervinents públiques i privades, a tota Catalunya, minvant els seus marges de maniobra i per tant la seva efectivitat en la reducció tant de transmissió de malalties com de morbi-mortalitat general associada a l’ús de drogues i la precarietat social;Esperem de vostés la sensibilitat entorn aquesta emergència i la necessitat d’abordar-la ràpida i eficientment, implicant el màxim espectre d’actors socials en la seva ressolució;Esperem la seva convocatòria, que se canalitzarà a travès de [nom de la persona / adreça postal / telèfon/s contacte] com a representant provisional de tots/totes els interessats en aquesta iniciativa;Ben cordialment,Signants del Manifest Can Tunis 2004; INFORME BREU SOBRE CAN TUNIS;1.-ANTECEDENTS I JUSTIFICACIÓ;L’evolució del fenòmen de la drogodependència s’enfronta a la persistència d’un grup de consumidors de llarga evolució multiproblemàtics i refrectaris als tractament, consumidors que arriben a graus importants de deteriorament i cronificació. Molts d’aquests consumidors acostumen a ubicar-se a l’entorn de les zones de venda i tràfic de drogues;Els darrers anys la zona més important a Catalunya, amb diferència, ha estat el barri de Can Tunis en el terme municipal de Barcelona, la qual està previst reurbanitzar dins el Pla d’ampliació del port de Barcelona;La situació de concentració, exclusió social i deteriorament dels consumidors marginals de Can Tunis aconsellaven el tancament d’aquesta zona que no feia més que agreujar la seva situació. No obstant això, en aquest lloc se’ls oferia un tractament sociosanitari bàsic de contenció del deteriorament, de prevenció de malalties i de derivació a centres de tractament;De totes maneres, entre les persones que van a comprar droga a Can Tunis hi ha un ventall ampli que va des de gent molt normalitzada que va amb el propi cotxe a comprar fins persones molt deteriorades que viuen sota el pont de la ronda litoral. Fet que fa que es pugui qualificar Can Tunis com el mercat de droga més gran de Catalunya;Uns 300 serien, però, els més necessitats de suport ;La desaparició del barri de Can Tunis generarà un desplaçament del tràfic i venda i per tant un desplaçament dels consumidors que hi acudeixen;2.-ACCIONS DESENVOLUPADES DAVANT LA DESAPARCIÓ DE CAN TUNIS;Davant la més o menys imminent desaparició de Can Tunis, des del passat mes de novembre hem tingut diverses reunions amb tècnics de l’Agència de Salut Pública de Barcelona per tal de:1.-Fer un estudi per analitzar l’impacte que va tenir la desaparició de la venda de droga durant 3 setmanes a Can Tunis durant el mes de Novembre (podria aportar informació cara a la desaparició definitiva);2.-Coordinar-nos en la resposta assistencial i de gestió de l’impacte. Aquesta gestió pel que fa a Barcelona ho faria l’Agència i per fora de Barcelona es faria des del departament de Sanitat;ALGUNES CARACTERÍSTIQUES DE CAN TUNIS;A causa de que és la zona on el preu/dosi és el més baix de Barcelona, a que no hi ha pressió veïnal,...és la zona de tràfic i venda més important de Barcelona i Catalunya;A.2.-El 75% de totes les xeringues de Barcelona i el 60% de totes les de Catalunya es reparteixen allà. El 2003 es van repartir quasi 725.000 xeringues. Hi ha dades per pensar que aquest esforç ha produït una disminució de la prevalença d’infecció per l’HIV a la ciutat;A.3.-Entre els consumidors n’hi ha de diferent tipus: a) Consumidors integrats socialment que mantenen un consum més o menys controlat i que vénen a comprar en cotxe al acabar de treballar i se'n van, sense massa impacte a la zona;b) Consumidors més desarrelats que es busquen la vida al centre de Barcelona i des de les rambles agafen el bus 38 que els porta directament a Can Tunis on compren i consumeixen.;c) Consumidors molt deteriorats que viuen al carrer i entorn d'uns 50-70 viuen a Can Tunis mateix en situació molt degradada. Sovint treballen pels mateixos traficants com intermediaris;A.4.-Viuen allà entorn a uns 30 consumidors marginals (a l’aire lliure, sota al pont sense aigua corrent, ni lavabos,...). Altres marginals que estan a Ciutat Vella van allà cada dia a passar-hi una gran part del dia. L’Ajuntament estima que hi ha entorn d’uns 500 usuaris crònics marginals a la Ciutat, molts dels quals usen el servei sociosanitari de Can Tunis. Molts viuen al carrer, no tenen diners per menjar, tenen molts problemes de salut,..A.5.-El servei de Can Tunis veu cada dia uns 150 individus. Aquest servei treballa de 9h a 15 hores (festius inclosos) i ofereix: cures sanitàries bàsiques, xeringues, menjar i higiene bàsica (no hi ha punt d’aigua), tallers educatius, derivació a tractament, zona de consum higiènic...;B.-ANÀLISI DE L’IMPACTE:B.1.-L’Agència ha elaborat un informe (veure annex 1) on s’analitzava el que va passar durant les 3 setmanes de no venda a can Tunis. Això és va fer en base a la informació recollida dels diferents serveis (PIX, 061, equips de carrer, CAS,...) i d’una enquesta passada a 100 usuaris del servei de Can Tunis;B.2.-Des del Departament s’ha elaborat un informe (veure annex 2) en el mateix sentit basat en la informació recollida de serveis i tècnics municipals de drogues de determinats ajuntaments i en 3 grups focals amb toxicòmans (Un a St. Roc (Badalona) i Dos a Can Tunis). Es va intentar entrevistar a antics consumidors de Can Tunis que no hi haguessin retornat després de la reobertura de Can Tunis però en prou feines se’n va localitzar 2 o3;Principals conclusions;1.- La no venda a Can Tunis va ser de només tres setmanes (27 octubre al 22 novembre 2003) per tant l’anàlisi ens aporta dades del que podria ser l’impacte inicial del tancament definitiu:2.-Els 100 consumidors entrevistats no són representatius dels que es mouen per Can Tunis si no que són dels atesos al servei sociosanitari i per tant dels més necessitats de suport assistencial, però per altra banda són els que causen més impacte a la comunitat;3.- Zones substitutòries de venda detectades durant la no venda a Can tunis: Per ordre La Mina (St Adrià), St Cosme (El Prat) i Ciutat Vella (Barcelona). També és on diuen que pensen anar on cop tancat Can Tunis. (estudi 100 usuaris)Per diferents raons, Ciutat Vella i zones Barates (Zona Franca) poden tenir a mig termini més pes que les de fora de Barcelona;La resposta a La Mina i a St Cosme va ser quasi exclusivament policial. Això té efectes adversos pels consumidors. Consumir més ràpid, més amagats i sols (risc sobredosi), consumir a llocs indesitjables,...;La Mina disposa de millors recursos assitencials (PIX i centre de calor i cafè). La manca d’un PIX més estable a St. Cosme va ser (i és) preocupant;4.-Les zones on es busquen la vida (mendiquen, prostitució, petits furts, venda de xeringues...) no va variar (estudi 100 usuaris): Ciutat Vella, Zona Franca;5.-Entre els 100 entrevistats a Can Tunis (són els que usen el recurs sociosanitari i per tant segurament els més necessitats de suport) un 42 % eren estrangers –italians, portuguesos i de nord-àfrica-, un 38% no tenia targeta sanitària (el 80% dels estrangers), el 54% havia viscut al carrer els darrers tres mesos, tenien una addicció d’11 anys d’evolució, una edat mitjana de 34 anys (un 22% més de 40 anys) i la majoria residia a Barcelona ciutat (80%);6.-Tenim uns 500 individus molt marginals, edat avançada i d’història llarga de consum i força deteriorats que fonamentalment viuen a Barcelona (càlcul aproximat de l’Ajuntament);7.-Durant el tancament es van donar moltes menys xeringues. Barcelona ciutat va passar de 90.300 xeringues al mes a 66.500 xeringues, que es no es compensar, ni de lluny, per un lleuger augment a zones com la Mina i Gavà. Un 52% dels 100 entrevistats van aconseguir totes les xeringues gratis, però un 16% no en va aconseguir cap (estudi 100 usuaris).Hi ha indicis que apunten a raons diverses: Més reutilització de la xeringa, injecció menys higiènica (compartir), menor consum, més demandes de tractament... (grups focals amb consumidors);8.-Hi ha indicadors de la ciutat (Sistema d’Informació en Drogodependènies de Barcelona –SIDB-) que indiquen un augment de les demandes de tractament i d’inclusió en metadona el mes de novembre. De fet un 26% dels 100 entrevistats a Can Tunis va iniciar tractament en aquest període amb una bona retenció (pocs han abandonat el tractament als 3 mesos);9.-Afirmen que van haver de pagar més per la droga, tot i que el determinant d’atracció d’una zona sembla ser el poder comprar una dosi al preu més barat. La hipòtesi és que als nous llocs havien de comprar dosi més grans i per tant més cares i no tant perquè el preu fos més car (grups focals amb consumidors) ;ESTRATÈGIA DEFINIDA DES DEL DEPARTAMENT;ACONSEGUIR UNA RESPOSTA SANITÀRIAMENT I SOCIALMENT ADEQUADA EN EL MOMENT DEL TANCAMENT;OBJECTIUS:Detecció ràpida dels canvis en les zones de tràfic i consum;Oferir una atenció correcta als consumidors en actiu;Disminuir l’impacte a la comunitat;METODOLOGIA;Fase 1: Abans del tancament (febrer-maig 2003);1.1.-Anàlisi de la situació a Can Tunis i de la fase de tancament del nov 2003;1.2.-Coordinació amb:;*Tècnics municipals de drogues del Barcelonès, Baix Llobregat, Vallès Oriental i Occidental (es va fer una reunió el dia 17 febrer i s’està en contacte via email);Tècnics d’Ajuntament convocats: (veure annex 3) ;Tècnics d’Ajuntaments que van assistir i amb els que es manté contacte: (veure annex 4) ;Coordinació Equips de Treball al carrer (s’ha fet diferents reunions i es manté contacte via email);Coordinació CAS de les 4 comarques (reunió i contacte via email);Grup de drogues del Col•legi de farmacèutics(reunió i contacte via email);Fase 2: tancament ( del moment als 2-3 mesos posteriors al tancament);Acció 1: Actuació ràpida amb equips de carrer;Circuit dissenyat per assolir els objectius;1.-Detecció ràpida;Tècnic municipals a través de policia local, veïns, brigades neteja;-Farmàcies;-Els propis equips de carrer;2.-Avisaran:;-Responsable dels equips de carrer (Cada municipi té un equip de carrer asignat, veure annex 5);Òrgan Tècnic: Departament de sanitat;3.-Actuació Equips de carrer:;Funcions: ;1.-Intercanvi jeringues;2.-Derivació a tractament pel qui en vulgui i fer acompanyaments quan calgui;3.-Suport a PIX o altres serveis que tinguin molta pressió o demanda;4.-Recollida bàsica d’informació;5.-Recollida de jeringues;6.-Mediació amb la comunitat i la policia;7.-Gestionar els espais de consum;Acció 2: Accés ràpid a tractament;Tots els CAS i de manera provisional durant uns 2 mesos saltaran les llistes d’espera pels pacients derivats pel recurs sociosanitari de Can Tunis, pels equips de carrer o per aquells que demanin tractament directament i siguin usuaris de Can Tunis;L’Agència de Salut Pública juntament té previst el subministrament de dosis baixes de metadona des del servei de Can Tunis per cobrir els possibles intervals de temps fins que el pacient es tractat al CAS;Fase 3: estabilització del tràfic i consum en d’altres àrees:;-Detecció de zones on el tràfic i la venda es concentra;-Analitzar-ne la situació;-Dissenyar estratègies més estables de suport;Treball específic desenvolupat a La Mina i a St Cosme;Paral•lelament s’està treballant la millora de coordinació i el fet d’aconseguir acords mínims per atendre als toxicòmans en dues zones: La Mina (des del 2001) i St Cosme (des del gener del 2003). Per això s’han muntat dues taules formades per tècnics de drogues, administració local i del Departament de Sanitat, policia local i autonòmica (o nacional), veïns,.... L’objectiu de les taules va més enllà però del possible impacte del tancament de Can Tunis ;Allò més preocupant és la dificultat per tenir un dispositiu d’intercanvi de xeringues més estable a St. Cosme essent una zona que segurament rebrà un impacte ;4.-IDEES ORIENTATIVES SOBRE LA REUBICACIÓ DE LA VENDA I TRÀFIC ;l’impacte ambiental del consum és en aquestes zones (les zones de tràfic) ja que es consumeix poc després de comprar, especialment entre els toxicòmans més marginals);Sembla que la reubicació depèn:a.- Principalment d’una bona oferta de drogues: Preu barat i bona qualitat i en els més marginals el fet que es venguin dosis petites a preus baixos;b.- En segon terme pot haver la pressió policial sobre els toxicòmans (condicionada, sovint, per les queixes veïnals);Si la pressió policial es centra en els consumidors pot dificultar que aquests comprin però també afavoreix les conductes de risc dels toxicòmans i que aquest s’injectin a llocs no desitjables. Per altra part els grups focals ens parlen d’estratègies que ja tenen els propis toxicòmans per escapolir-se de la pressió policial ;c.- Els que tenen l’estat físic més deteriorat tendiran a ubicar-se on poden fer-ho tot: buscar-se la vida i comprar i consumir;d.- L’oferta de serveis no condiciona en cap moment el flux dels pacients. L’exemple més il•lustratiu es quan no es va vendre droga a Can Tunis el servei estava pràcticament sense clients;A més serveis com els PIX, calor i cafè, sales de consum, etc. només tenen sentit i són eficaços a prop de les zones de tràfic i consum;AQUESTA CONSIDERACIÓ ES CLAU ja que molts tècnics i polítics pensen que l’oferta de serveis atrau a més usuaris;e.- L’Agència de Salut Pública de Barcelona pensa que zones com Casas Barates (Zona Franca) i Ciutat Vella poden ser les alternatives a Can Tunis essent St. Cosme i La Mina més secundaries. NO descarten tampoc Nou Barris com a zona alternativa;5.-RECOMANACIONS DAVANT LA DESAPARICIÓ DE CAN TUNIS;Malgrat que procurarem utilitzar el tancament de Can Tunis per facilitar l'entrada en tractament de tants consumidors com puguem, cal assumir que molts continuaran en actiu i que apareixeran noves zones (o més aviat creixeran les ja existents) de tràfic i consum;CONSIDERACIONS PRÈVIES:;1.-No seria desitjable l'aparició d'un altre Can Tunis, es a dir una gran zona de tràfic i consum ja que comporta una situació de degradació i marginació extrema de molts consumidors que a més de ser poc acceptable èticament, els porta a una espiral de deteriorament que dificulta enormement el camí enrera a través d'un tractament.Clar que a nivell d'impacte en el públic, potser és millor una zona apartada com Can Tunis.;2.- Si bé erradicar el tràfic és molt difícil, per gestionar els conflictes que genera a la comunitat, hi ha estratègies contrastades, que si be no resolen completament els problemes, els milloren molt (Veure punt 2 pàgina 11: Proposta del que podria ser una millor resposta);3.- El flux dels consumidors (allà on van i consumeixen) ve determinat totalment per el lloc on hi ha venda de droga.;A més els consumidors acostumen a consumir poc després d'aconseguir la droga. Això fa que les zones on hi ha tràfic serà les que patiran més impacte ambiental ;4.-Els serveis d'atenció i derivació de consumidors en actiu han d'estar ubicats on hi ha els consumidors, es a dir on hi ha el tràfic. Aquests serveis per més bons que siguin juguen un paper quasi nul en l'atracció de clients (El darrer exemple més paradigmàtic va ser la quasi completa inactivitat per manca de clients del servei de Can Tunis quan es va deixar de vendre droga) i només són útils quan estan a prop d'on hi ha la venda (i per tant el consum);5.1.-RECOMANACIÓ GENERAL;No a una altra zona de concentració del tràfic i consum i d’alta tolerància policial;Creiem que LA SITUACIÓ IDEAL seria una dispersió de petits punts de tràfic i una gestió de l’impacte amb serveis com els esmentats en el punt 3.1.;El tràfic és molt difícil erradicar-lo però es poden gestionar els conflictes a la comunitat i atendre els toxicòmans;5.2.-RECOMANACIONS CONCRETES I IMMEDIATES;Objectius:Atendre bé els consumidors;Disminuir al mínim els conflictes a la comunitat (veïns);5.2.1.-Actuació coordinada:;*Coordinació policial: Cal una mateixa pressió policial en els diferents llocs;Coordinació equips de carrer i policial;Coordinació entre tots els agents implicats: especialment entre la policia i els serveis de baix dintell (PIX, calor i cafè,...) i els tècnics de l’administració, tant en el moment del tancament com en la gestió de les possibles noves zones de consum. ;5.2.2.- Que puguin actuar els serveis de reducció de danys ;No basar la resposta en policia exclusivament: Que puguin actuar els serveis de reducció de danys, especialment els equips de treball de carrer (PIX): Allò bàsic es que allà on hi hagi toxicòmans hi hagin XERINGUES NETES fàcilment accesibles;Els equips de carrer, a més tenen tasques de disminuir l’impacte: ;Derivació a tractament pel qui en vulgui i fer acompanyaments quan calgui;*Suport a PIX o altres serveis que tinguin molta pressió o demanda;Recollida de xeringues del terra;Mediació amb la comunitat i la policia;Gestionar els espais de consum (que els consumidors no és punxin en llocs d’impacte en la comunitat);Coordinació de la policia amb equips de suport al carrer;5.2.3.-Bona praxi policial: SUGGERIMENTS PER LA POLICIA:;Concentrar-se en els traficants no en els consumidors;Que la pressió policial sigui la mateixa arreu i es concentri en els traficants i no en la part de la cadena més fàcil i vulnerable: el consumidor crònic fàcilment identificable;Conductes concretes:a.- No treure les xeringues, ni netes, ni brutes dels consumidors.;b.- No interrompre el procés de consum (Quan s’està punxant).;c.- Tractament personal amb respecte;d.- No treure la dosi;imple;e.- No estar per davant del PIX;f.- Seria bo considerar la tolerància d’una zona de consum ???;2.3.-Col•laborar en l’anàlisi i l’estudi del procés;5.2.4.-Empadronament dels sense papers: Necessari per tenir tarja sanitària i accedir a tractament;3.-A MIG TERMINI;3.1.-Col•laborar i donar suport a recursos que a més d’ajudar als toxicòmans en actiu, disminueixen l’impacte en els veïns:;Calor i cafè, centre de dia (amb sales de consum);Treball de carrer;Intercanvi de jeringues;3.2.-Hi ha un volum de més marginals (500 ¿? A Barcelona) amb mancances socials bàsiques: Menjar, sostre i higiene. Aquestes mancances condiciona molt negativament l’atenció a la drogodependència d’aquestes persones.;Està abastament demostrat que els recursos inespecífics de la ciutat no solament són insuficients, si no que aquests usuaris tenen moltes dificultats per accedir-hi per les característiques d’aquests serveis.;PROPOSTA DEL QUE PODRIA SER UNA MILLOR RESPOSTA:;1.-Pensem que seria adequat que les zones de consum i tràfic fossin vàries i disperses a Barcelona ciutat i a les comarques de l'entorn. Això requeriria:;Una mateixa política policial a tot arreu respecte al tràfic de drogues i als consumidors.;2.-Caldria oferir serveis que a més d'atendre aquests consumidors en disminuïssin l'impacte a la comunitat.;Quines estratègies i serveis són eficaços per això:;2.1.-L'existència d'estructures de treball conjunta entre: Administracions, serveis, policia i veïns..;Si bé el tràfic és difícil d'eradicar, els problemes pels veïns i pels consumidors es poden gestionar de forma eficaç.;Per tal de detectar problemes i donar-los una resposta ràpida va molt bé tenir circuits de comunicació especialment entre:;Veïns – Policia - equips de drogues d’actuació al carrer ( - tècnics municipals);2.2.-Centres de baix dintell on puguin ser atesos els consumidors en actiu més degradats (que són els que tenen un major impacte públic) i rebre atenció sociosanitària bàsica a més de poder passar el temps allà. Si aquests serveis poguessin oferir dormir, menjar i higiene, seria el millor. Insistim de nou que hi ha prou evidència que aquests serveis non atreuen usuaris en actiu i que a més només tenen sentit allà on aquests consumidors van.;2.3.-Sales de consum higiènic (integrades en els centres esmentats més amunt). Això permet disminuir el consum públic i l'aparició de xeringues usades pel terra. La pressió sobre els consumidors per disminuir l'impacte públic els hi dona una alternativa viable per a ells.;No cal dir que per aconseguir unes bones pràctiques d’injecció, també és el mitjà ideal.;2.4.-Treball d'educadors de carrer tant amb els consumidors en actiu com per gestionar les possibles queixes dels veïns.;Hi ha dues altres estratègies que ara serien difícils d’aplicar al nostre país, però que s’han demostrat eficaces en aquests casos:;*Tractament amb heroïna. La legislació internacional, de la qual l’estat espanyol n’és signant, només permet assaigs amb heroïna, fet que limita el seu ús per objectius com el d’aquesta proposta.;En alguns països i amb una visió pragmàtica s'arriba a fer acords amb els propis traficants amb l'objectiu d'aconseguir el mínim impacte a la comunitat. Això parteix de la idea que vulguem o no, aconseguir eradicar el tràfic i el consum és quelcom molt difícil per no dir impossible després del munt d’anys d’experiència.;3.-La policia s'hauria de centrar en disminuir el tràfic i lluitar contra els traficants i no pressionar tant als consumidors (la part més feble i fàcil sobre la que actuar, però sovint poc eficaç per disminuir el tràfic, però que implica generar conductes de més risc en els consumidors i que aquests es punxin en llocs menys controlats per la comunitat). RELACIÓN DE PERSONAS FIRMANTES Y ENTIDADES ADHERIDAS hasta hoy:Personas:(143);Manifest: IMPACTE DE L’ENDERROCAMENT DE CAN TUNIS (juny 2004);Els sotasignants, professionals i/o afectats/des d’alguna manera per el tancament definitiu del barri de Can Tunis, i d’alguns programes d’atenció a les drogodependències relacionats amb aquest, volem cridar l’atenció, tant sobre les amenaces que aquesta situació comporta, com sobre la omissió de responsabilitats per part de les administracions implicades en el procés.;Sent una mort anunciada i posposada successivament des de fa 3 anys, ens trobem ara en el moment crucial d’observar la desaparició de l’escenari obert de venda i consum de drogues més conegut i patètic de Catalunya, i un dels més tristament importants d’Europa, sense que s’hagin establert mesures preventives del desastre humà que s’esdevindrà pels drogodependents que fins ara el freqüentaven. Després d’analitzar la situació de tancament momentani de Can Tunis que es va produir entre l’octubre i novembre de 2003, i els problemes generats entre usuaris dels serveis de drogodependències relacionats, extraiem diverses conclusions respecte al que no volem que es torni a repetir en un futur:;En general, una falta de previsió que en primera instància sofreixen els més necessitats d’atenció d’entre els usuaris de drogues il•legals, com són aquells afectats de situacions de marginació extrema i processos crònics de malaltia.;Desemparament per part de les Administracions respecte a les condicions antihigièniques generades per la marginalització d’un gran col•lectiu d’usuaris de drogues, entretant es produeix un augment progressiu i continu de la pressió policial sobre els drogodepenents, que són el col•lectiu més vulnerable de la escena de drogues, a la vegada que es toleren mercats de drogues on a la pràctica es manté a aquesta població recluida i controlada, mantenint condicions de quasi perfecta impunitat per al traficant.;Desplaçament de la població a llocs de consum actualment vigents com La Mina (Sant Adrià del Besòs), Sant Cosme (El Prat de Llobregat), Raval, etc., sense condicionar les zones amb dispositius d’atenció integral i adaptats a les necessitats de la població drogodependent (Programes d’Intercanvi de Xeringues, Sales de Consum Higiènic, Centres de Tractament sense llistes d'espera, etc.). S’ha d’assenyalar especialment que Can Tunis ha estat absorbint el 65% de tota l’activitat d’intercanvi de xeringues de Catalunya, ha enregistrat las pitjors xifres de mortalitat per sobredosis, de transmissió de malalties per via parenteral i de problemes relacionats amb el consum de drogues il•legals... i ara desapareix sense que s’hagin previst solucions de reemplaçament rigoroses o mínimament dignes.;Diàspora descontrolada d’usuaris de drogues per la ciutat a la cerca de la seva dosis diària i experimentant síndrome d’abstinència; sense control sobre la substància que se’ls vendrà; pagant-la a preus superiors; generant-se els conflictes normals de les situacions desesperades; i amb conseqüència, esdevenint trencaments de processos de seguiment i assistència social i sanitària.;Desbordament de les llistes d’espera per tractament en centres de dispensació de metadona, programes lliures de drogues, unitats de desintoxicació hospitalària, comunitats terapèutiques, etc. Exclusió de persones amb carències de documentació personal (targeta sanitària, DNI, passaport, etc.). Limitació de recursos terapèutics, tant materials com humans. Escassedat de dispositius d’emergència social i sanitària.;Manca d’un Pla d’Actuació davant aquesta situació de crisi per part de l’Administració municipal responsable. Descoordinació, tant d’aquesta respecte de l’entramat d’entitats publiques i privades que intervenen en àrees de drogodependencies i exclusió, com als diferents nivells (autonòmic, municipal, intermunicipal) administratius. Desactivació continua de demandes per part de les entitats socials i dels professionals socials i sanitaris del sector, expressades des del començament (fa uns tres anys) del procés que concluirà amb la desaparició de can Tunis i la dispersió de la població drogodependent que ha freqüentat el barri fins avui.;Ocultació patent i contínua del procés, als mitjans de comunicació i la ciutadania general, instaurant una censura fàctica que ha vingut condenant a la clandestinitat i invisibilitat tant a la població drogodependent com a les estratègies i programes socials i de salut pública a ella adreçats. Obstruccionisme: durant els últims anys s’han desactivat iniciatives des de sectors professionals per abordar amb humanitat i rigor el problema de Can Tunis, per tal de mantenir el pacte de silenci entorn aquest barri. El secretisme i l’ocultació precaritzen i dificulten més, tant la vida del drogodependent i els seus problemes, com els projectes destinats a resoldre’ls o mitigar-los.;Per tot això, demanem a les administracions públiques competents davant aquesta crisi sociosanitaria, i per la seva específica implicació als Serveis Socials i de Salut Pública de Barcelona:;Un Pla de Drogues que generi estratègies d’assistència social i sanitària integrades, coordinades i globalitzadores, articulant eficaçment els recursos públics i privats capacitats per abordar els problemes relacionats directament i indirecta amb l’ús de drogues i certs models de vida associats.;Disponibilitat de centres d’acollida i emergència eficaços i amb capacitat suficient per afrontar situacions de crisi com les generades per l’actual desaparició de Can Tunis, els problemes dels sense sostre a l’hivern, i d’altres problemes d’ordre humanitari que puguin sorgir, que fins ara es mantenen amb una gran manca de previsió i carència d’equipaments… fet que no és admissible des de fa ja molt de temps per una ciutat com Barcelona, i que ens fa avergonyir a tota la ciutadania.;Millora de l’accés a documentació per a persones nacionals i estrangeres amb problemes d’exclusió, com a primer nivell de prevenció per a situacions de marginalitat extrema.;Millora en l’accés a programes de desintoxicació, tractament i substitució per a persones amb problemes de drogues en general.;Millora de l’accés per a usuaris actius de drogues a recursos materials i humans, suficients i eficients en quantitat i qualitat, per a minimitzar la transmissió d’enfermetats, especialment les hepatitis, la Sida i d’altres enfermetats de transmissió sexual.;Desenvolupament d’estratègies més extenses i eficients per minimitzar la mortalitat en sobredosis per drogues il•legals, que a Catalunya, i més concretament a Barcelona, segueix sent la més alta de l’Estat Espanyol.;Substituir per avanços els permanents i constatables retrocessos en les polítiques generals sobre drogues, i específiques sobre la reducció de danys relacionats amb el consum.;Participació en el disseny i planificació de polítiques sobre drogues de col•lectius d’afectats, professionals i ciutadans, com element humanitzador i democratitzador.;Coordinació eficient entre les xarxes assitencials, socials i sanitàries, competents en l’abordatge de crisis com la que aquí i ara es planteja al voltant de Can Tunis.;Els i les sotasignants d’aquest Manifest fem pública aquesta crida d’última hora com a recurs desesperat davant una situació crítica i que, definitivament, ha quedat fora de control, després de molt de temps de veure plantejades i després frustrades iniciatives successives d’afectats/es i professionals socials i sanitaris del sector per abordar de forma rigorosa, eficaç i humana el drama i la crisi sociosanitària que implicarà –que ja ara s’està generant– la desaparició del barri de Can Tunis. Per tant, fem una crida a la sensibilitat i la responsabilitat de les administracions públiques i dels nostres governants, i els exigim respostes immediates així com la previsió d’accions efectives a més llarg termini.;La crisi de Can Tunis no queda circumscrita a la malaurada geografia d’aquest barri; és ja, i continuarà sent, un greu problema per Barcelona.;Barcelona, primera setmana de juny de 2004.;LEPROSY. THE CASE OF BRASIL;Just behind the corner will be the Presidential Elections of Brazil. Next President will have to cope with a lot of problems, specially Social Problems and Public Health. Brazil is the Second Country in the world who has more prevalence of LEPROSY. Although foreigner companies have invested in the Portuguese old colony in South America and it is supposed to make grow up the economy, leprosy keeps on spreading out. This disease has been related to Low Quality of Life. MORHAN is the Brazilian NGO who fights for the Rights of people affected by leprosy and try to give information and prevent the illness. It has 100 groups shared out all around the country, the big majority of its staff are volunteers;Ubiratan Silva Da Costa. 35 años trabajando como funcionario en la ex colonia de Itaboraí (Rio).Gracias a ello pudo ser operado de las mamas. Cada una pesaba 1’7 Kg.;Hospital Dom Rodrigo José de Menezes. Salvador de Bahia. El Director del centro no sabe cuántas personas hay internas. Antiguos pacientes cuyas familias no existen o no se hacen cargo de ellos o no tienen los recursos necesarios. Comen, duermen, reciben medicación.;El 26 de marzo de 1949 se fundó el nuevo hospital. Se le conocía como la princesa del nordeste. Pero los enfermos no podían salir, ni recibir visitas más que a través de una reja. A finales de los 80 las puertas de las leproserías se abrieron.;Colonia de Prata, estado de Pará. Fundada por los monjes capuchinos en 1898. En 1924 se convirtió en colonia. Desde entonces pocas cosas han cambiado.;Domingos López es de los 30 que quedan internos en los llamados abrigos de la antigua colonia Prata. El personal que los atiende es auxiliar y no titulado. El ayuntamiento del municipio dice que no tiene capacidad financiera para mantenerlos.;Regina fue diagnosticada de lepra en 1999. Es peluquera en Niteroi (Rio) y no paró su actividad profesional por la enfermedad, lo único que dejó, bromeaba, fue la cerveza que es incompatible con la medicación. Actualmente es voluntaria de Morhan.;En Brasil existe una ley que prohíbe el uso del término lepra de forma oficial. La enfermedad se conoce como hanseniase o mal de Hansen. Dicen que así se evita el rechazo de las personas que la padecen.;La medicación para combatir la lepra es gratuita. Los laboratorios Novartis la donan al gobierno brasileño. En 15 días o un mes de tratamiento una persona deja de contagiar.;Maria tiene 66 años. Muchos vienen a visitarla a su acogedora casa en la antigua colonia de Itaboraí (Rio), incluidos sus hijos y nietos. Dicen que cocina mejor que nadie.;Siendo una niña contrajo la enfermedad y sus padres la tiraron a la calle, teniendo que sobrevivir a todo lo que ello conllevaba. Dicen que Maria lo tiene todo para estar en cama llorando, sin embargo su alegría irradia más allá de los límites de su hogar.;En 1974 le amputaron una de sus piernas. Hace 3 años la otra. A ella le encanta hacer las tareas de casa y no permite que otros le ayuden.;Niteroi (Rio) es una de las poblaciones que dispone de las mejores organizaciones de salud. Es un centro de referencia. Una de las pruebas diagnósticas es la baciloscopia de piel realizada en codos y lóbulos de las orejas.;Abrigos de Dom Rodrigo de Menezes (Salvador de Bahia).Cada residente dispone de una habitación y busca distracciones para pasar las horas. Los cojines de tiras de colores son muy típicos en el país.;Asilo de la antigua colonia de Maracanaú (Ceará). Maria Barros no sabe la edad que tiene. Llegó a la colonia con 20 años y perdió la noción del tiempo. Las chicas comparten habitación y sus manualidades adornan la habitación.;Albertina tiene 88 años. Lleva 4 años aquí. Reciben visitas de personas de la comunidad, entre ellas voluntarias que las ayudan y las visitan diariamente. La vida aquí es diferente a la de otros asilos.;Maria vive junto con su marido en el abrigo de Dom Rodrigo José de Menezes. Sus hijas viven lejos y no vienen a visitarla, pese a que ella habla constante y repetidamente de ellas.;Antonio Borges fue uno de los fundadores de Morhan y fue paciente y más tarde Prefeito de esta leprosería. A menudo vuelve a visitar a sus antiguos compañeros.;Manuel es viudo. Llegó a Marituba (Pará) en la década de los 80.. Vino a esta casa al casarse, ya que los casados podían disponer de casa propia dentro de los terrenos de las colonias, al igual que la mayoría de sus vecinos. Ahora las casas forman parte de la comunidad.;En 1981 tuvo su primera amputación. Al cabo de 10 años la segunda. Había sido capataz de limpieza de calles para el gobierno. Actualmente recibe una pequeña pensión del estado.;Abrigos de la antigua colonia de Prata (Pará). Los residentes disponen de camas para dormir y comida. Nadie se ocupa de otras actividades. Viven entre estas cuatro paredes;Su madre era enferma de lepra y murió. Tiene 27 años y desde entonces se encuentra aquí porque no tiene familia y nació con problemas, según cuentan. No se comunica sólo emite sonidos guturales.;Morhan repartió las tierras de la antigua colonia de Maracanaú entre ex enfermos de lepra para que pudieran vivir las familias juntas y se integraran en una misma comunidad. Nietos sin lepra pueden vivir ahora al lado de sus abuelos que sí la padecieron.;La madre de Junhio venía de niña a ver a Isabel, la primera interna de la Colonia de Antonio Dioco (Ceará), a escondidas ya que los enfermos de lepra no podían estar en contacto con los niños.;Actualmente Junhio puede visitar a Isabel, pero las monjas capuchinas que regentan la antigua colonia continúan controlando las visitas externas.;Isabel tiene 88 años y es ciega desde los 25 a causa de la enfermedad. En el 71 le pronosticaron 6 meses de vida. Actualmente está recuperándose de una operación de hernia y ya tiene ganas de volver a sus paseos por la playa.;La comunidad de Prata (Pará) dispone en el mismo territorio de abrigos, un hospital que dejó de funcionar, una escuela y residencias para familias.;Los médicos curan la lepra, pero a veces se olvidan de toda la parte social y psicológica. Los pacientes suelen ser personas afectuosas y sensibles como resultado del rechazo que han sufrido a lo largo de sus vidas.;Noelia está recuperándose de las reacciones adversas que a veces tiene la lepra, como es la inflamación de las manchas de la cara. Es una de las pacientes más jóvenes del Hospital Dom Rodrigo de Salvador.;La talidomida, medicamento que combate la lepra, tiene actualmente prohibido su uso en mujeres en edad fértil. Fabrizia de 16 años, es madre de Denis, y sufrió los efectos mutiladores de la medicación de su madre.;Marituba es un ejemplo de una conquista después de que gobierno, ONGs y comunidad se sentaran a discutir. Se acordó desde la arquitectura hasta la calidad del personal asistencial.;ANESVAD, ONG española, tenía en la colonia de Prata uno de sus proyectos en el país, pero por problemas burocráticos con el gobierno brasileño no se pudo materializar. Dicho gobierno ha afirmado que se encargará de la rehabilitación de los abrigos de la colonia.;La colonia de Antonio Dioco dispone de un centro hospitalario dentro de la misma zona residencial. Los núcleos controlados por la Iglesia Católica disponen de más recursos económicos, pero a la vez ejercen más su poder.;Los hijos de antiguos dolientes de lepra conviven en la misma zona. No han crecido con el miedo a la enfermedad y disfrutarán de más derechos de los que tuvieron sus padres.;Brasil es rico en cultos religiosos y, en general, las creencias son un pilar básico en los valores de sus vidas. La religión cobra aún más fuerza en aquellas personas afectadas por una dolencia como la lepra.;Los residentes de los abrigos de Dom Rodrigo reciben regularmente las bendiciones de evangelistas que ruegan por sus las almas, intentando levantarles el ánimo.;La lepra se remonta a la Biblia, donde era vivida como un castigo de Dios. XXI siglos después, el gobierno tendrá que esforzarse en invertir más en campañas de prevención si quiere erradicar definitivamente la enfermedad del Brasil.;El virus de Hansen tiene predilección por la piel y por los nervios. Se instala en ellos hasta dañarlos, de forma que si, por ejemplo, llega hasta el nervio óptico, puede dejar a la persona ciega.;En Marituba los hombres juegan al dominó y hablan y discuten de política, fútbol y de los problemas de la comunidad. Ex enfermos, funcionarios y ociosos, aquí todos son jugadores de dominó.;Como en el dominó, en la vida uno puede tener la suerte o no de recibir una buena ficha, pero para ganar la partida se requiere habilidad.;Brasil es el segundo país del mundo en número de casos de lepra. Se detectan 40.000 nuevos cada año. Tiene cura y su tratamiento es gratuito.; Ubiratan Silva Da Costa. 35 years working as a functionary in excolony of Itaboraí (Rio). Thanks of it he could undergo a breast operation. Each one weighted 1,7 Kg.;Hospital Dom Rodrigo José de Menezes. Salvador de Bahia. The Director of the Centre doesn’t know how many people are confined. Senior patients whose families don’t exist or don’t want to care about them or don’t have the necessary resources. They eat, they sleep, they are given medication. 1949, 26th of March, was founded the new Hospital. It was known as the Northeast Princess. But patients couldn’t go away, or to welcome visits just only through a bar. At the very end of the Eighties, doors of leprosaria’s were open.;Prata’s Colony, Pará state. Founded by the Capuchins monks in 1898. In 1924 became in colony. Since then, not many things have changed.;Domingos López is one of the last 30 who are confined in the named abrigos of Prata’s old colony. The staff who care of them are auxiliary and there are not qualified. The town council says that it has no financial capacity to keep them.;Regina was diagnosed from leprosy in 1999. She’s a hairdresser at Niteroi (Rio) and she doesn’t stop her working activity because of her illness, but her beer, she jokes, because alcohol is not compatible with medication.